Wanneer zich een opstapeling van crises voordoet, dan leert de rechtshistorie dat bijzondere wetgeving enige orde in de bestrijding kan aanbrengen. Desnoods met via het (bijzonder) strafrecht af te dwingen gedragingen, waarbij een verdachte nog immer het luisterend oor van de (politie)rechter tegemoet kan zien. Daartegenover mag misschien ook wel de vraag worden gesteld of het woord crisis niet te snel in de mond wordt genomen. Toegegeven, er zijn op dit moment nog al wat stevige uitdagingen in de samenleving, maar er blijft nog wel een vraag hangen. Mag per ‘crisis’ (naar de gangbare betekenis) wel worden gesproken van een ‘zware noodsituatie waarbij het functioneren van een stelsel (van welke aard dan ook) ernstig verstoord is geraakt’? De vraag stellen, is hem beantwoorden.

Ruim een jaar geleden heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie een arrest gewezen dat belangrijke gevolgen heeft en zal hebben voor de Nederlandse strafrechtspraktijk. Dit zogenoemde Prokuratuur-arrest kan worden geplaatst in een bredere tendens, waarin de niet-onafhankelijke positie van het Nederlandse OM ertoe leidt dat de (zelfstandige) toepassing van bepaalde bevoegdheden niet (meer) toelaatbaar wordt geacht. Grofweg zijn er dan twee oplossingsrichtingen denkbaar. Enerzijds kan worden gedacht aan een meer onafhankelijke positionering van het OM binnen het Nederlandse stelsel. Anderzijds kan de bevoegdheidsuitoefening door het OM in meer gevallen onderworpen worden aan een (voorafgaande) rechterlijke toets.