Aardappel- en uienhandel vatbaar voor witwaspraktijken

De export van aardappelen en uien blijkt vatbaar voor grootschalige witwaspraktijken vanwege contante geldstromen. Ondergrondse bankiers en geldkoeriers leveren tientallen miljoenen euro’s af bij Nederlandse agri-handelaren, die boodschappentassen vol contant geld aannemen. Daarmee werken zij vermoedelijk mee aan het witwassen van crimineel geld.

Het  combiteam van FIOD en Dienst Landelijke Recherche heeft deze en vorige week doorzoekingen gedaan bij agri-handelaren in Zeeland en Noord-Holland om misstanden aan het licht te brengen. Het onderzoek staat onder leiding van het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie (OM).

Uit het strafrechtelijk onderzoek is een beeld naar voren gekomen van export van aardappelen en uien naar West-Afrika, die niet via de bank maar met contant geld wordt afgerekend. Het geld wordt vermoedelijk afgeleverd door tussenkomst van ondergrondse bankiers. In de periode 2014 tot begin 2019 is bijna 150 miljoen euro contant door Nederlandse aardappel-  en uienhandelaren aangenomen.

Mauritanië

Volgens de onderzochte handelaren accepteren zij contante geldbedragen, omdat er geen goedwerkend bancair systeem zou zijn met bijvoorbeeld Mauritanië. De handelaren overtreden vermoedelijk de anti-witwaswet Wwft, waarin een meldplicht is opgenomen voor contante betalingen vanaf 10.000 euro. Ook bij de accountants van de agri-bedrijven heeft het rechercheteam informatie opgevraagd. Een aantal banken en accountants heeft verdachtetransacties gemeld bij het centrale meldpunt Financial Intelligence Unit-Nederland (FIU-Nederland).

Bij de onderzochte bedrijven is beslag gelegd op (digitale) administratie.  De komende tijd zal het rechercheteam de administraties verder onderzoeken. Vervolgens zullen de directies van de bedrijven  in verhoren worden geconfronteerd met de resultaten van het onderzoek.

Misdaadgelden

Het onderzoek gaf zicht op geldlopers en ondergrondse bankiers die vermoedelijk criminele gelden naar de Nederlandse aardappel- en uiensector laten stromen. De bedrijven lenen zich met deze constructies voor het witwassen van misdaadgelden. Zo levert een klant in bijvoorbeeld Mauritanië geld in bij een Afrikaanse makelaar, die contact opneemt met een collega ‘broker’ in België of Nederland. Deze brengt contant geld dat vermoedelijk uit misdaad afkomstig is bij de Nederlandse agri-bedrijven. In beginsel accepteren banken de cash stortingen uit de agri-sector, omdat er een verklaring voor is, namelijk de daadwerkelijk geleverde aardappelen of uien.

Nederland kent nog geen beperkingen in betalingen met contant geld. Een aantal EU-landen (België, Frankrijk en Spanje) heeft de hoogte van bedragen cashgeld die geaccepteerd mogen worden aanzienlijk naar beneden gebracht. Daarmee is het in die landen lastig voor criminelen om grote sommen cash uit te geven. Doordat de regels voor contante betalingen in Nederland soepeler zijn, is het voor criminelen aantrekkelijk om hier contant geld wit te wassen.

Beschermen

Criminele liften door deze werkwijze mee op legale bedrijfsactiviteiten, die een dekmantel zijn voor het verplaatsen en witwassen van geld. Naast een strafrechtelijke aanpak is het doel van OM, FIOD en politie legale bedrijven te beschermen tegen de verleidingen en intimidatie van misdaadorganisaties. Verder willen de opsporingsdiensten en justitie ‘uitvluchten’ om grootschalig in contanten af te rekenen uit handen van de bedrijven slaan. Het doel van de wetgeving is ook om te voorkomen dat legale bedrijven die niet zelf crimineel zijn en rol spelen bij witwasactiviteiten.

In een gezamenlijk plan van aanpak witwassen hebben de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid begin deze maand een reeks voorstellen gedaan om witwassen krachtiger te bestrijden . Een verbod op betalingen met contant geld vanaf 3000 euro, inzet op afschaffing van het 500 euro biljet, het weren van ongebruikelijke klanten door banken en een Europese toezichthouder zijn onder meer nodig om het criminelen moeilijker te maken ons financiële stelsel te gebruiken voor witwassen.

Verwevenheid

De verwevenheid van contante geldstromen met crimineel geld is kort geleden ook naar voren gekomen in de export van auto’s. Verschillende autobedrijven worden verdacht van de verkoop van tweedehands leaseauto’ s aan buitenlandse autohandelaren, waarbij in contanten werd afgerekend. De autobedrijven worden verdacht van het btw-fraude, valsheid in geschrift en het mogelijk maken van witwaspraktijken. De Belastingdienst schat het btw-nadeel in de periode 2017 tot het eerste kwartaal van 2019 op ongeveer 21 miljoen euro. De fiscus zal dit bedrag naheffen bij de Nederlandse autobedrijven.

De FIU is de instantie waar bijvoorbeeld accountants en financiële dienstverleners maar ook autohandelaren ongebruikelijke transacties moeten melden. Deze zogenoemde poortwachters moeten melden op grond van de Wwft. Met haar analyse van de gemelde ongebruikelijke transacties legt de FIU transacties en geldstromen bloot die verband houden met witwassen, financiering van terrorisme of onderliggende misdrijven. Nadat een transactie als verdacht is aangemerkt, kan die onderzocht worden door een opsporingsinstantie zoals de FIOD of ook een veiligheidsdienst.

Bron: OM