De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft in het tweede en derde kwartaal van 2018 onderzocht of beleggingsondernemingen zich houden aan de vereisten uit de Wet ter voorkoming van witwassen en het financieren van terrorisme (Wwft) en de Sanctiewet 1977 (Sw). Niet alle vereisten worden even goed nageleefd. Deels wordt dit veroorzaakt door te weinig kennis.

Voorkomen van witwassen en terrorismefinanciering

Beleggingsondernemingen hebben een belangrijke functie in het voorkomen van financieel-economische criminaliteit. Ze moeten voorkomen dat criminelen geld kunnen witwassen en dat personen of organisaties waarop sancties rusten, kunnen deelnemen aan het financiële systeem.

De AFM onderzoekt periodiek of beleggingsondernemingen zich houden aan alle vereisten uit de Wwft en Sw. Hiervoor wordt een vragenlijst gestuurd aan alle beleggingsondernemingen en bijkantoren van buitenlandse beleggingsondernemingen in Nederland.

Kennis van Wwft-begrippen onvoldoende

Uit de antwoorden van 289 beleggingsondernemingen blijkt dat niet alle vereisten goed worden nageleefd. Een deel van de markt begrijpt onvoldoende wat onder belangrijke begrippen in de Wwft, zoals ‘cliënt’ en ‘transactie’, moet worden verstaan. Veel ondernemingen vatten deze begrippen te beperkt op. De AFM geeft in de herziene leidraad van juli 2018 hierover uitleg. Ook op de website van de AFM wordt antwoord gegeven op veelgestelde vragen over Wwft-begrippen.

Niet alle vereisten worden goed nageleefd

Opvallend is dat slechts de helft van de ondernemingen zorgt voor opleidingen zodat medewerkers en beleidsbepalers bekend zijn met de bepalingen uit de Wwft, terwijl dit wel een verplichting is. De verplichting tot het uitvoeren van cliëntonderzoek wordt redelijk goed nageleefd, hoewel een periodieke toets van de cliënt aan het gemaakte risicoprofiel vaak ontbreekt.

Beleggingsondernemingen melden ondanks een stijgende lijn, nog steeds weinig ongebruikelijke transacties bij de FIU-Nederland. Een kwart van de beleggingsondernemingen monitort de transacties van haar cliënten niet. Ook een periodieke controle of cliënten voorkomen op een sanctielijst wordt maar door een kwart van beleggingsondernemingen nageleefd, terwijl driekwart deze controle wel uitvoert bij nieuwe cliënten.

Aanscherping van het toezicht

De AFM intensiveert het Wwft- en Sw-toezicht de komende jaren. Dit betekent onder meer dat de AFM meer risicogestuurde onderzoeken gaat verrichten. Zo wordt extra aandacht besteed aan de meldplicht bij de FIU en transactiemonitoring.

In dat kader heeft de AFM in het afgelopen half jaar al een bijeenkomst voor beleggingsondernemingen, beheerders van beleggingsinstellingen en brancheverenigingen georganiseerd. Ook zijn er op de website voorbeelden van ongebruikelijke transacties beschreven, zodat instellingen die beter kunnen identificeren.