Debat over problemen OM: 'Er is behoorlijk wat misgegaan'

Wie is verantwoordelijk voor de recente fouten met dossiers bij het OM? Wat is de oplossing, speciaal voor de regio Zeeland? Wat is de rol van de rechtbank? In een drukbezocht debat in Middelburg maandag 24 juni werden deze vragen beantwoord door een officier, een rechter, een advocaat en een politicus. Ook het publiek mengt zich actief in de discussie.

Wakker liggen

“Het kraakt en piept een beetje, soms heel erg.” Zo beschrijft rechter Nicolette van der Ploeg, voorzitter van de strafsectie op rechtbanklocatie Middelburg, de veelbesproken problemen bij het Openbaar Ministerie (OM) in Zeeland en West-Brabant. Middelburg, Breda, alle locaties van de fusierechtbank Zeeland-West-Brabant krijgen sinds enkele maanden dossiers van het OM regelmatig niet, te laat of onvolledig aangeleverd. “Dat is erg voor de professionals op de rechtbank, maar vooral voor de direct betrokkenen: zoals slachtoffers die wakker liggen van een zitting die niet door kan gaan. Dat doet je wat”, zegt Van der Ploeg tegen de goed gevulde zaal in de Zeeuwsche bibliotheek in Middelburg. “Die mensen willen verder met hun leven. Dat kan op deze manier niet.”

Boetekleed

Even daarvoor heeft plaatsvervangend hoofdofficier John Remmerswaal publiekelijk het boetekleed aangetrokken. “Er zijn behoorlijk wat zaken misgegaan, daar wil ik duidelijk in zijn”, zegt hij diverse keren tijdens het debat. “Elke aanhouding van een zaak is er één teveel.” Op de stelling dat het bij de problemen van het OM gaat om kinderziekten van de recente fusie tussen de parketten Zeeland en West-Brabant, antwoordt hij ontkennend. “Het heeft er zeker mee te maken en ik verwacht ook op korte termijn verbeteringen, maar ik wil niet spreken van kinderziekten. Daarmee zou ik de problemen bagatelliseren.”

Fyra

Vanuit de zaal komen diverse verontruste vragen en kritische opmerkingen over de situatie. Van ambtenaren van de gemeente Middelburg, burgers, wetenschappers. Advocaat Dick Olie, een van de vier debaters op het podium, vergelijkt de kwestie met het echec van de Fyra: “Die zag er ook mooi uit op de tekentafel, alles zou kloppen.” Olie praat met heimwee over het voormalige parket Zeeland – “Het beste van Nederland” – dat in zijn ogen is overgenomen door grote broer Breda. Ga terug naar de tekentafel, bepleit Olie, en durf de fusie van de parketten terug te draaien. Meerdere toeschouwers steunen dit betoog, zoals Pieter Ippel, hoogleraar Rechtsgeleerdheid aan het University College Roosevelt Academy in Middelburg. “De vele fusies bij de overheid zijn een beleidsfout. Ik voorspel dat de decentralisatie van overheidstaken binnen enkele jaren weer op de agenda staat.”

Schaalvergroting

Daar is VVD-Tweede Kamerlid André Bosman het niet mee eens. “Er is juist een trend naar een steeds kleinere overheid. Soms gaat dat gepaard met schaalvergroting, omdat efficiency en kwaliteit goed samen kunnen gaan.” Bosman heeft aan partijgenoot minister Opstelten kritische Kamervragen gesteld over de huidige problemen in Zeeland. Tegelijk verdedigt hij de schaalvergroting van de parketten en gerechtelijke kaart die Opstelten begin dit jaar heeft doorgevoerd: “Ik geloof erin dat we een hoogwaardige justitiële keten kunnen blijven waarborgen.” Kan dat wel, vraagt een toeschouwer zich af: “Moet je met al die bezuinigingen niet een keer durven erkennen: het wordt minder met de kwaliteit in Nederland?”

Misverstanden

Over hoe de justitiële keten precies werkt, waren de afgelopen weken enkele misverstanden ontstaan. En daarmee ook over de verantwoordelijkheid voor de gemaakte fouten. Zo had de PZC in een cartoon de zwarte piet onterecht bij de rechtbank gelegd, vindt rechter Van der Ploeg. “Er werd gesuggereerd dat het een rommeltje is bij de rechtbank, maar we krijgen de dossiers niet goed aangeleverd van het OM.” Ze geeft een voorbeeld van een kopie van een rijbewijs, dat de rechtbank recent van het landelijk OM kreeg opgestuurd: “Helaas het rijbewijs van de verkeerde verdachte.” Ook een andere nuancering heeft Van der Ploeg gemist: dat de kwestie slechts speelt bij een klein deel van de rechtszaken in Middelburg: “Het gaat alleen om strafzaken, een kwart van het totaal. Er zijn nog zoveel meer rechtszaken.”

Beterschap

Met welke concrete maatregelen kunnen we de problemen succesvol aanpakken? - is de slotvraag aan het panel van debatleider Ernst Jan Rozendaal, journalist bij de PZC, die het debat organiseert samen met de Zeeuwse Meesters, een regionaal platform van juristen. Plaatsvervangend hoofdofficier Remmerswaal belooft beterschap, zonder gouden bergen te beloven. “Ik verwacht dat het na de zomer veel beter zal gaan. Omdat de mensen en processen dan beter op elkaar zijn afgestemd. Een zichtbare maatregel: we hebben tijdelijk mensen vrijgemaakt om alles wat naar de zittingen gaat nog eens te controleren.”

Bezuinigingen

“Eerst zien, dan geloven”, reageert rechter Van der Ploeg op de voornemens van het OM. “Ik hoop dat het plan van aanpak ook echt wordt gerealiseerd. En ik adviseer ze om goed te luisteren naar de professionals op de werkvloer.” Dean van de Roosevelt Academy Barbara Oomen, die het debat mag openen en afsluiten, wijst op de aanhoudende bezuinigingen op het Openbaar Ministerie. “Niet alleen in Middelburg zijn problemen, ook bij andere parketten in het land. Het kabinet bezuinigt fors, terwijl wij vergeleken met de ons omringende landen percentueel al veel minder geld aan het OM besteden. Ik pleit voor een fundamentele discussie over de positie van het OM.”

Bron: de Rechtspraak