'Hoe effectief is het antiwitwasbeleid in elke EU-lidstaat?'

/

 

Voor de Europese Commissie hebben de auteurs van deze bijdrage onderzoek gedaan naar de juridische en economische effectiviteit van antiwitwasbeleid in alle lidstaten van de Europese Unie. De gepresenteerde onderzoeksresultaten in dit artikel zijn gebaseerd op dit zogenaamde ECOLEFproject. Tijdens dit multidisciplinaire onderzoek is gedurende drie informatie verzameld over het antiwitwasbeleid in de 27 EU-lidstaten.

Effectiviteit is de mate waarin een bepaald doel gehaald wordt. De eerste stap voor het meten van de effectiviteit van het antiwitwasbeleid is dan ook het bepalen van het doel. Dit is nog niet zo eenvoudig. Hoewel er in beleidsstukken voornamelijk gesproken wordt over ‘het terugdringen van de witwasdreiging’, ‘het tegengaan van witwassen’ of ‘het voorkomen van witwassen’, blijkt al sprekende met beleidsmakers in verschillende EU-lidstaten dat elk land het uiteindelijke doel van het antiwitwasbeleid weer anders interpreteert. Zo gebruikt men in Griekenland het antiwitwasbeleid voornamelijk om corruptie te bestrijden, in Oostenrijk ligt de nadruk op drugsbestrijding, terwijl de Nederlandse praktijk laat zien dat antiwitwaswetgeving ook gebruikt wordt om de ontneming van criminele winsten te vergemakkelijken. Als de doelen tussen landen verschillen, is het moeilijk om met één maat te meten. Er is dan ook voor gekozen om onze analyse te richten op de doelstelling die ziet op het zo veel mogelijk beperken van de witwasdreiging. Een consequentie van deze keuze is dat landen waar de witwasdreiging erg laag is, zelfs zonder een antiwitwasbeleid, automatisch minder hoeven te doen aan het antiwitwasbeleid dan landen met een forse witwasdreiging. Dit artikel begint dan ook met een analyse welke landen er het meest bedreigd zouden zijn als er helemaal geen antiwitwasbeleid zou zijn in de EU. Helaas is het niet mogelijk om direct te meten hoeveel het witwassen afneemt door antiwitwasbeleid. Er bestaan wel statistieken en schattingen over het aantal criminelen dat gepakt wordt in relatie tot het antiwitwasbeleid en om hoeveel crimineel geld dit gaat, maar het is niet te meten wat het preventieve effect is van het antiwitwasbeleid. Hoeveel potentiële criminelen zullen besluiten dat een criminele carrière niet (meer) de moeite waard is als gevolg van het bestaan van (goed) antiwitwasbeleid? Hoeveel witwasgeld wordt naar een ander land gebracht om sterk antiwitwasbeleid te ontlopen?

Omdat de effectiviteit niet direct te meten valt, is gebruik gemaakt van indicatoren. Deze effectiviteitsindicatoren worden besproken in het tweede deel van hetartikel, om vervolgens te concluderen hoe effectief het antiwitwasbeleid is in de 27 EU-lidstaten. Niet alleen de doelstellingen van het antiwitwasbeleid verschillen tussen de EU-lidstaten. De Europese ‘eenheid in verscheidenheid’ is ook terug te zien in de verschillende uitdagingen waarmee landen geconfronteerd worden bij het opzetten en uitvoeren van antiwitwasbeleid. Zo zijn sommige landen intern erg verschillend, waardoor de voornaamste uitdaging ligt in binnenlandse samenwerking (bijv. het Verenigd Koninkrijk, waar Engeland, Wales, Schotland en Noord-Ierland redelijk onafhankelijk opereren). Andere (veelal kleinere) landen hebben hier minder last van, zij hebben dan bijvoorbeeld weer te maken met een relatief grote internationale geldstroom ten opzichte van de eigen economie (bijv. Nederland en Luxemburg).

Het derde deel van dit artikel behandelt de vraag hoe een statistische analyse kan laten zien dat er wat betreft het antiwitwasbeleid in de EU eigenlijk vier groepen van lidstaten te vinden zijn. In het afsluitende deel van het artikel worden de belangrijkste bevindingen gepresenteerd.

Lees verder:

Dit artikel is onderdeel van het themanummer witwassen van Justitiële verkenningen.

 

Meer weten over  bestrijding van witwassen? Kom dan op Vrijdag 29 mei 2015 naar de Cursus Witwassen, met als sprekers:

  • Greetje Bos, witwasofficier bij het Landelijk Parket
  • Anita van Dis - Setz, Landelijk OvJ bestrijding witwassen en terrorismefinanciering bij het Functioneel Parket
  • Dirk Timmermans, 010 Strafrecht Advocaten
  • Paul Vugts, (misdaad)verslaggever bij Het Parool. Hij schreef o.a. de bestsellers Hells Angels, motorclub of misdaadbende? (samen met Henk Schutten), De Endstra-tapes en De oorlog in de Amsterdamse onderwereld (samen met Bart Middelburg), en De strijd tegen de Amsterdamse onderwereld. Vugts won met onder meer dat laatste boek de Persprijs Jacques van Veen 2013

Klik hier voor meer informatie.

 

/ /

joyce verhaert

Print Friendly and PDF ^