De intensievere aanpak van fraude met Persoonsgebonden budgetten (PGB's) heeft effect. Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). In 2013 en de eerste helft van 2014 deden de zorgkantoren in totaal 14.570 huisbezoeken om vast te stellen of PGB-geld rechtmatig en doelmatig gebruikt wordt. Ook voerden zij 'bewuste-keuzegesprekken' met mensen die een PGB willen aanvragen.

Resultaten huisbezoeken

Bij 7% van de huisbezoeken werd een vermoeden van fraude gerapporteerd. In 2013 stelden de zorgkantoren voor bijna 11 miljoen euro aan PGB-fraude vast. Ook het voeren van bewuste-keuzegesprekken helpt om onrechtmatig gebruik van PGB-geld tegen te gaan. Uit de gesprekken bleek dat tweederde van de budgethouders zelf niet bekwaam genoeg is om het budget te beheren. Een kwart van de budgethouders is daarnaast niet op de hoogte van hun rechten en plichten. Op basis van de gesprekken werd 20% van de aanvragen afgekeurd of niet direct toegekend.

PGB voorziet in zorgbehoefte

Uit het onderzoek blijkt dat het PGB een belangrijk instrument is om in de zorgvraag te voorzien. Bij 80% van de cliënten wordt de zorg via het PGB geregeld omdat er geen andere mogelijkheden zijn om de benodigde zorg te organiseren. Ook uit de huisbezoeken komen positieve voorbeelden naar voren van de manier waarop een PGB kan voorzien in de zorgvraag.

Maak PGB-regeling fraudebestendiger

De NZa doet onder andere de volgende voorstellen om het Persoonsgebonden budget in de toekomst fraudebestendiger te maken:

Vorder onrechtmatig besteed PGB-geld ook terug bij de zorgverlener

Op dit moment kan het zorgkantoor PGB-gelden die niet goed besteed zijn, alleen terugvorderen bij de budgethouder, bij de cliënt zelf dus. Dit vindt de NZa onwenselijk. Mensen weten vaak niet dat de zorgverlener het geld niet goed gebruikt heeft. Het zorgkantoor zou onrechtmatig besteed PGB-geld ook direct bij de zorgverlener moeten kunnen terugvorderen. Dat vergt een wetswijziging.

Maak toelatingseisen mogelijk bij het aanvragen van een PGB

Zorgkantoren zouden toelatingseisen moeten kunnen stellen als zij een PGB toekennen. Zoals bijvoorbeeld het verplicht stellen van een bewindvoerder bij kwetsbare mensen of een verplicht huisbezoek. Dit is nu juridisch niet mogelijk.

Noodmaatregelen kunnen leiden tot onrechtmatige uitbetalingen

Begin 2015 deden zich problemen voor met de uitbetaling van PGB's via trekkingsrecht door de Sociale Verzekeringsbank en met de bereikbaarheid van de SVB. Er zijn noodmaatregelen genomen om de uitbetalingen van de PGB zeker te stellen. Zo zijn de zorgovereenkomsten en zorgbeschrijvingen niet allemaal vooraf gecontroleerd. Dit maakt het risico groter dat er mogelijk onrechtmatige uitbetalingen plaatsvinden aan zorgverleners. De NZa pleit ervoor dat de zorgkantoren en de SVB de betalingen en overeenkomsten achteraf voldoende controleren.