Het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat alle mogelijkheden benutten om buitenlandse diplomaten die zich in Nederland ernstig misdragen, aan te pakken. Zo zal het ministerie vaker vragen om opheffing van de diplomatieke onschendbaarheid. Nu is dat nog een uitzondering.

Ook komt er een jaarlijkse publicatie van ambassades en internationale organisaties waarvan het personeel de boetes niet betaalt, schrijven ministers Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken en Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie vandaag aan de Tweede Kamer. Al eerder werd bekend dat taxfree tankpassen worden ingetrokken van buitenlandse diplomaten die hun verkeersboetes niet voldoen.

‘We hechten aan het Verdrag van Wenen dat de immuniteit van diplomaten regelt. Er zijn dus grenzen aan wat we kunnen doen. Maar alle mogelijkheden die er zijn, gaan we benutten’, aldus minister Frans Timmermans. ‘Het lukt helaas niet om de kentekens van wanbetalende diplomaten in te trekken, maar we hebben een reeks andere maatregelen.’

De helft minder

De buitenlandse diplomaten in Nederland houden zich doorgaans aan Nederlandse wetten en regels: hen werd in 2013, in vergelijking tot de gemiddelde Nederlander, ruim de helft minder verkeersboetes opgelegd. Het aantal strafrechtelijke incidenten dat het ministerie van Buitenlandse Zaken in datzelfde jaar registreerde, lag eveneens aanmerkelijk lager dan het gemiddelde. Maar volgens minister Timmermans bestaan er toch redenen voor een aanscherping van het beleid: “Diplomaten die over de schreef gaan, zullen worden aangepakt. Immuniteit betekent niet dat onze wet- en regelgeving niet voor hen geldt. ”

In Nederland wonen en werken zo’n 20.000 buitenlandse diplomaten en hun families, die verschillende gradaties van immuniteit hebben. Immuniteit is een hoeksteen van de diplomatie, het verzekert dat diplomaten de belangen van hun land kunnen behartigen zonder dat ze onder druk gezet of gechanteerd kunnen worden. Om te voorkomen dat zoiets ook via partners of kinderen gebeurt, hebben ook zij immuniteit. De afspraken zijn wederzijds, zodat Nederlandse diplomaten in het buitenland bijvoorbeeld zonder angst stelling kunnen nemen in mensenrechtenkwesties of debatten over religieuze opvattingen.

Plan van aanpak

Timmermans wil diplomaten op drie manieren aanspreken op onacceptabel gedrag, zonder dat Nederland daarmee het Verdrag van Wenen schendt. Daarbij is gekeken naar ervaringen in andere landen, want Nederland staat internationaal niet alleen in de wens om deze problematiek aan te pakken.

Opheffen immuniteit

Het ministerie van Buitenlandse Zaken gaat voortaan vaker vragen om opheffing van immuniteit van diplomaten die flink de fout in gaan. Dat moet ertoe leiden dat het Openbaar Ministerie meer ruimte krijgt voor onderzoek en dus een betere afweging kan maken over eventuele vervolging. Bij ernstige strafrechtelijke delicten, zoals mishandeling en het veroorzaken van lichamelijk letsel bij rijden onder invloed, zal een verzoek tot opheffing van de immuniteit regel worden in plaats van uitzondering. Werkt een land niet mee met het opheffen van de immuniteit, dan zal het ministerie inzetten op beëindiging van de uitzending van de betrokken diplomaat. Dit is afhankelijk van de ernst van het incident, of de diplomaat in kwestie vaker in de fout is gegaan en rekening houdend met de belangen van de Nederlandse staat.

Tankpassen

Ambassades, consulaten en internationale organisaties zullen om de drie maanden aangesproken worden op het niet betalen van boetes door hun personeel. Minister Timmermans kondigt aan in het vervolg verder te gaan. Na een laatste waarschuwing, zal het ministerie van Buitenlandse Zaken belastingvrije tankkaarten laten intrekken. In plaats van eenvoudig belastingvrij te tanken, moeten de wanbetalers bonnetjes bewaren en deze met de benodigde formulieren voor teruggave naar de Belastingdienst sturen. Ervaringen in andere landen wijzen uit dat deze maatregel zeer effectief is, omdat het voor de betrokkenen erg veel administratieve rompslomp met zich meebrengt.

Overzicht wanbetalers

Tot slot zal het ministerie van Buitenlandse Zaken voortaan elke zomer een lijst publiceren van ambassades, consulaten en internationale instellingen, waarvan het personeel betrokken is bij ernstige (strafrechtelijke) incidenten en van openstaande bedragen aan niet betaalde verkeersboetes. De organisaties zullen voorafgaand aan die publicatie worden aangespoord om openstaande boetes en heffingen tijdig te voldoen, zodat publicatie voorkomen kan worden. BZ is in overleg met de gemeente Den Haag of ook de gemeentelijke boetes en heffingen in dit overzicht kunnen worden meegenomen.

Kentekens

Ook is onderzocht of het mogelijk is om CD-kenteken in te trekken van auto’s van diplomaten. Daaraan kleven grote praktische en principiële bezwaren. Allereerst omdat met het intrekken van een CD-kentekenplaat de diplomatieke status van de betrokkene niet verandert. Daarnaast leidt het intrekken van CD-kentekenplaten meteen tot fiscale gevolgen en kan het de vrijheid van beweging van diplomaten beperken. Dat zou een schending betekenen van het Verdrag van Wenen waaraan Nederland gebonden is en zal onmiddellijk leiden tot tegenmaatregelen jegens Nederlandse diplomaten.