Niet nog meer zaken buiten de strafrechter om afdoen
/Er moeten niet nog meer zaken buiten de strafrechter om worden afgedaan. In plaats daarvan moet de strafrechtketen beter gaan functioneren. Dat betoogt Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, in het Jaarverslag Rechtspraak 2016 U verlaat Rechtspraak.nl . ‘De samenleving moet kunnen zien en controleren dat er in strafzaken recht wordt gedaan.’
De afgelopen jaren zette de wetgever flink in op afdoeningen buiten de strafrechter om: geen strafrechtelijke boete meer, maar een bestuurlijke boete. Of een fiscale heffing. Zaken werden bij de strafrechter weggehouden door het Openbaar Ministerie ruimere bevoegdheden te geven met de strafbeschikking.
Grenzen bereikt
Frits Bakker: ‘De grenzen zijn bereikt. In plaats van steeds meer zaken buiten de rechter om af te doen, is het hoog tijd de keten in vergaande mate beter te laten functioneren. Het omzeilen van de strafrechter moet niet meer nodig zijn. De samenleving moet kunnen vaststellen en controleren dat er wordt opgetreden en dat er straf staat op het overtreden van wetten en regels. In het bijzonder geldt dat voor zaken met een grote maatschappelijke impact. De samenleving kan dat maar zeer ten dele zien als het Openbaar Ministerie extreem grote strafzaken afdoet met een miljoenentransactie. De rechter kan die transactie niet op juistheid toetsen.’
Snelle logistiek
Frits Bakker pleit voor een betere informatie-uitwisseling tussen politie, Openbaar Ministerie en Rechtspraak: ‘Met behoud van ieders rol, taak en verantwoordelijkheid kan voor één digitale infrastructuur worden gekozen. Dan zullen we bereiken dat de rechercheur niet het proces-verbaal moet printen, terwijl bij de volgende partij het papieren proces-verbaal eerst wordt gescand om het verder digitaal te kunnen bewerken. Als er in een lopend onderzoek snel toestemming moet worden gevraagd voor een extra telefoontap, hoeft de motoragent niet meer met een proces-verbaal onder de arm naar de rechter-commissaris. Formaliteiten in het strafproces zijn van groot belang met het oog op het waarborgen van grondrechten. Maar ze mogen niet als een loden last worden ervaren doordat de techniek niet op orde is. Investeer in de strafrechtketen!’
Meer ruimte
Frits Bakker pleit er verder voor dat de strafrechter meer ruimte krijgt om de regie te nemen in strafzaken. Dit moet worden geregeld in het nieuwe Wetboek van Strafvordering dat in de maak is. Ook wil de Rechtspraak dat er in dit wetboek een experimenteerbepaling komt die het mogelijk maakt nieuwe, nu nog niet bekende, technieken te kunnen gebruiken in strafrechtzaken.
Recht
Frits Bakker: ‘De burger heeft recht op een goed functionerende strafketen. Alleen in een goed functionerende strafketen kan de strafrechter de rol vervullen die onze rechtsstaat hem heeft toegekend: toetsen, waarborgen, oordelen en uiteindelijk transparant en passend straffen.’
Zie ook:
