De Nederlandse burger heeft veel vertrouwen in de nationale Rechtspraak en in de integriteit van de rechter. Dat leert een Europese vergelijking. Het afgelopen jaar is Nederland geëvalueerd door de Groep Staten Tegen Corruptie van de Raad van Europa (GRECO). Onderwerp van de evaluatie was de preventie van corruptie bij parlement, Openbaar Ministerie en Rechtspraak. De Nederlandse aanpak wordt in het evaluatierapport positief gewaardeerd.

Nederland krijgt van GRECO zeven aanbevelingen. Twee daarvan betreffen de Rechtspraak. Eerder werden negen andere landen geëvalueerd. Die landen kregen allemaal meer aanbevelingen.

Beleidsagenda integriteit

In het rapport is veel aandacht voor de prominente plek die integriteit inneemt op de beleidsagenda van de Rechtspraak. Integriteit is een van de kernwaarden voor de periode 2011-2014. Dit leidde tot een breed programma, waarin bestaande regels worden geëvalueerd, ethische dilemma’s bediscussieerd en rechters geadviseerd. Op het intranet van de Rechtspraak is een speciale integriteitspagina ingericht.

Effectief

GRECO noemt het Nederlandse systeem ter preventie van corruptie effectief. Er zijn in vergelijking met overige Europese landen weinig regels en beperkingen. De rechters worden juist aangemoedigd om actief deel te nemen aan het maatschappelijk verkeer. Dit om te voorkomen dat de rechters geen oog hebben voor wat zich in de praktijk van alledag afspeelt.

Dubbelfuncties

De eerste aanbeveling van GRECO betreft dubbelfuncties. Bijvoorbeeld als het gaat om tegelijkertijd lid zijn van het parlement en het bekleden van het rechtersambt. In de Leidraad Nevenfuncties Rechtspraak wordt de combinatie van deze twee functies ontraden, maar de onderzoekers zouden het beter vinden als in een wet wordt vastgelegd dat een dergelijke dubbelfunctie niet kan.

Rechters-plaatsvervanger

De tweede aanbeveling betreft de rechters-plaatsvervanger. Dit zijn wetenschappers, advocaten en andere juristen die op afroepbasis als rechter optreden naast hun reguliere baan. De integriteitsregels en –richtlijnen zijn ook op hen van toepassing. GRECO stelt dat de rechters-plaatsvervanger meer risico lopen dan full time rechters en raadsheren om in een belangenconflict terecht te komen. Daarom wordt aanbevolen om de regels, richtlijnen en het beleid juist met het oog hierop nader te bekijken en indien nodig aan te passen.

Over achttien maanden volgt een evaluatie. Nederland doet dan verslag van de vorderingen die zijn gemaakt wat betreft de aanbevelingen.

Bron: de Rechtspraak