Professionele standaarden garanderen kwaliteit strafrechtspraak

De Nederlandse strafrechters hebben recent het document Professionele standaarden strafrecht vastgesteld. Hierin worden de minimumnormen voor goede strafrechtspraak expliciet gemaakt. Het gaat dan om een scala aan inhoudelijke normen voor de vakuitoefening door de strafrechter. In de standaarden komen niet alleen onderwerpen als kennis en ervaring aan de orde, maar ook de wijze waarop tijd en aandacht moet worden besteed aan de behandeling van strafzaken en uitspraken.

Zo zullen strafrechters bij rechtbanken en gerechtshoven voortaan bij grote zaken zelf een beknopte ‘voorleesuitspraak’ schrijven, bedoeld voor het publiek. Ook spreken zij af voortaan niet langer dan zes uur per dag zitting te willen houden, exclusief pauzes en het interne beraad achteraf. En geen enkele strafrechter wil voortaan per week meer dan drie dagdelen aan zittingen besteden. Ook willen de strafrechters af van de praktijk dat rechters in verschillende combinaties over dezelfde zaak oordelen. De verdachte en zijn advocaat moeten in de verschillende fasen van het proces steeds met dezelfde rechter(s) te maken hebben.

Reden

De reden voor het expliciet maken van wat er nodig is voor goede strafrechtspraak, is dat er onder rechters het gevoelen bestaat dat de kwaliteit onder druk staat, onder meer door de krappe budgetten. Ook zouden gerechtsbesturen vooral sturen op productiecijfers, wat ten koste zou gaan van de kwaliteit. Inventarisatie leerde dat er wel kwaliteitsnormen zijn, maar dat die niet eensluidend geïnterpreteerd werden. Verder bleken er verschillende opvattingen over kwaliteit te bestaan bij gerechten, maar ook bij individuele rechters. De nu geformuleerde professionele standaarden geven de strafrechters en gerechten houvast in de beoordeling van de kwaliteit. Ook geven ze de gerechten een leidraad voor het faciliteren van rechters.

Inzicht

Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, riep naar aanleiding van de discussie over kwaliteit rechters eerder op tot het formuleren van de professionele standaarden en staat achter het resultaat dat is tot stand gekomen: ‘In de eerste plaats maakt het ons duidelijk wat we van onszelf mogen verwachten. En in de tweede plaats geeft het ook inzicht in wat de samenleving van de Rechtspraak mag verwachten.’ In de andere rechtsgebieden wordt ook gewerkt aan professionele standaarden.