Promotie Joep Lindeman: Officieren van justitie in de 21e eeuw

Op vrijdag 21 april 2017 verdedigt mr. Joep Lindeman zijn proefschrift getiteld 'Officieren van justitie in de 21e eeuw'. Een verslag van participerend observatieonderzoek naar de taakopvatting en taakinvulling van officieren van justitie. 

Voor dit onderzoek zijn in 2011 officieren van justitie gedurende een jaar gevolgd die gewone, veelvoorkomende strafzaken behandelen. Officieren van justitie vertegenwoordigen het openbaar ministerie (OM) in strafzaken. Zij geven leiding aan de opsporing en beslissen over de verdere vervolging of afdoening van een strafzaak. In Nederland verwachten we dat zij daarbij een magistratelijke houding aannemen: zij moeten zorgen voor volledige waarheidsvinding en een eerlijk proces. Bovendien moeten zij het algemene belang afwegen tegen andere belangen (bijvoorbeeld die van de verdachte en/of het slachtoffer).

Uit het onderzoek van Lindeman blijkt dat het werken voor een complexe, ambtelijke organisatie als het OM en de grote hoeveelheid zaken die officieren moeten behandelen op gespannen voet staan met de magistratelijke rol. Het uitbesteden van voorbereidende werkzaamheden aan lager geschoold personeel kan bijvoorbeeld leiden tot kwaliteitsverlies van de vervolgingsbeslissingen. De bureaucratische verantwoording van beslissingen lijkt soms belangrijker dan de inhoud van de beslissing. Bij het publiek en de politiek worden de verwachtingen van het OM steeds groter. Het OM probeert op nieuwe manieren gebruik te maken van het strafrecht om aan die verwachtingen tegemoet te komen. De individuele, magistratelijke rol van de officier zou daarbij in de knel kunnen raken. Dit terwijl steeds meer zaken buiten de strafrechter om worden afgedaan en de officier dan nog de enige magistraat is die de zaak kan beoordelen. De magistratelijkheid van de officier van justitie is voor onze rechtsstaat essentieel. Het OM en de officieren moeten ervoor waken dat het ambt niet wordt uitgehold.

Bron: UU