Minister Dijsselbloem heeft een ontwerpbesluit naar de Tweede Kamer gestuurd met onder meer aanpassingen in het Besluit bestuurlijke boetes financiële sector. De aanpassingen in het boetebeleid zijn onderdeel van het ontwerpbesluit verordening marktmisbruik en voorzien onder meer in een omzetgerelateerde boete voor ondernemingen en een snellere openbaarmaking van opgelegde bestuurlijke boetes.

Verordening marktmisbruik

Het besluit geeft, samen met de Wet implementatie verordening en richtlijn marktmisbruik, uitvoering aan de Verordening marktmisbruik.

Hoewel het om een rechtstreeks werkende verordening gaat is toch aanpassing van de Wet op het financieel toezicht en enkele algemene maatregelen van bestuur nodig. De aanpassingen zijn ingegeven doordat de verordening enerzijds concrete implementatieopdrachten bevat en anderzijds doordat de rechtstreekse werking tot gevolg heeft dat de nationale regels omtrent marktmisbruik kunnen vervallen. Vooral dit laatste aspect is van belang voor het onderhavige besluit.

Met de inwerkingtreding van de implementatiewet zijn de artikelen 5:25i en 5:53 tot en met 5:67 van de Wft vervallen. Onderhavig besluit zal het grootste gedeelte van het Besluit marktmisbruik Wft (Bm), dat gebaseerd is op voornoemde artikelen, doen vervallen. De onderwerpen die thans door het Bm worden geregeld, vallen nu onder de reikwijdte van de verordening. Er is daarom nog maar zeer beperkte nationale beleidsruimte ten aanzien van de regels ter voorkoming van marktmisbruik. In de artikelsgewijze toelichting bij artikel II wordt dit nader toegelicht. Voor een uitgebreide toelichting op de inhoud van de verordening marktmisbruik zij verwezen naar de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel van de implementatiewet.

De verordening is sinds 3 juli 2016 van toepassing. De implementatiewet, die onder andere het handhavingsinstrumentarium van de toezichthouders in lijn brengt met de verordening, is sinds 11 augustus 2016 in werking getreden. Het bleek helaas echter niet mogelijk om alle lagere regelgeving tijdig aan te passen aan de verordening. Daar dit tot gevolg zou hebben dat per 3 juli 2016 geen toezicht kon worden gehouden op de verordening is hierop anticiperend het Besluit uitvoering EU-verordeningen financiële markten aangepast. Met voornoemde aanpassing is ervoor gezorgd dat de Autoriteit Financiële Markten (AFM) sinds 3 juli als toezichthouder is aangewezen ten behoeve van de verordening en daarmee over het geldende toezichts- en sanctie-instrumentarium kan beschikken. Onderhavig besluit is de laatste stap in de uitwerking van toezicht op en handhaving van de verordening: na inwerkingtreding van dit besluit zullen de door de verordening vereiste maximumboetes, indien dat passend is, daadwerkelijk opgelegd kunnen worden wegens overtreding van de verordening.

Omzetgerelateerde boetes

Het boetebesluit maakt het mogelijk dat de AFM en DNB gebruik kunnen maken van het omzetgerelateerde boetemaximum. “De systematiek van het boetebesluit is nu zo opgezet dat bij het vaststellen van een boete nooit op een hogere boete wordt uitgekomen dan het nominale maximumbedrag voor de categorie. Met de introductie van het omzetgerelateerde boetemaximum biedt de Wft in bepaalde gevallen wel een hoger maximum. Met de aanpassing wordt bewerkstelligd dat de hogere boete ook daadwerkelijk kan worden opgelegd.” Daartoe is het nieuwe artikel 3a in het leven geroepen.

Hogere maxima

Daarnaast wordt het mogelijk om per overtreding bij Algemene Maatregel van Bestuur een hoger basisbedrag en boetemaximum te bepalen als dat op grond van Europese richtlijnen of verordeningen is vereist.

Ook kan, als dat is vereist, een omzetgerelateerd boetemaximum worden vastgesteld voor overtredingen van voorschriften die in de tweede boetecategorie zijn gerangschikt. Op grond van de wet geldt het omzetgerelateerd boetemaximum alleen bij de hoogste (derde) boetecategorie.

In de voorgestelde wijziging wordt de maximumboete voor categorie 3 verhoogd van € 4 mln naar € 5 mln. Voor grote ondernemingen wordt een omzetgerelateerde maximumboete ingevoerd bij overtredingen van de hoogste categorie. Die wordt 10% van de netto-omzet in plaats van nu € 5 mln. Bovendien wordt het mogelijk om in bepaalde gevallen de boete te verhogen naar maximaal € 20 mln of 15% van de omzet. Bij overtredingen in de tweede categorie wordt een omzetgerelateerd boetemaximum van 5% ingevoerd.

Snellere openbaarmaking

Ter implementatie van de richtlijn marktmisbruik is artikel 1:97 van de Wft gewijzigd. Dit artikel regelt de openbaarmaking van besluiten tot het opleggen van een bestuurlijke sanctie.

Voornoemd artikel bepaalt onder meer dat besluiten tot het opleggen van een bestuurlijke boete van de derde categorie na bekendmaking openbaar worden gemaakt en niet pas als deze besluiten onherroepelijk zijn.