Commissie richt AI-bureau op om het leiderschap van de EU op het gebied van veilige en betrouwbare artificiële intelligentie te versterken

Op 29 mei 2024 maakte de Commissie bekend dat zij een AI-bureau heeft opgericht. Het AI-bureau heeft tot doel de toekomstige ontwikkeling, de uitrol en het gebruik van artificiële intelligentie (AI) mogelijk te maken op een manier die maatschappelijke en economische voordelen en innovatie bevordert en tegelijkertijd de risico’s van AI beperkt. Het AI-bureau zal een sleutelrol spelen bij de uitvoering van de AI-verordening en het positioneren van de EU als leider in internationale besprekingen.

Achtergrond

Om de veiligheid en de grondrechten van mensen en bedrijven te waarborgen en tegelijkertijd investeringen en innovatie in alle lidstaten te versterken, presenteerde de Commissie in april 2021 het voorstel voor een AI-verordening. Deze verordening, die in december 2023 voorlopig werd goedgekeurd door de Raad en het Europees Parlement en eind juli 2024 in werking moet treden, is de eerste uitgebreide wetgeving ter wereld inzake AI.

In het kader van een pakket maatregelen die de Commissie in januari 2024 lanceerde om Europese startups en kmo’s te ondersteunen bij de ontwikkeling van betrouwbare AI, werd het besluit tot oprichting van het AI-bureau genomen. Op 16 juni treedt het nieuwe AI-bureau in werking.

Taken en bevoegdheden

Het AI-bureau zal zorgen voor een strategische, coherente en doeltreffende Europese aanpak van AI op internationaal niveau, die een mondiaal referentiepunt wordt.

Het bureau zal verschillende taken op zich nemen. Het coördineert de regelgevingsaanpak en naleving van de AI-verordening, om een uniforme toepassing binnen de Unie te stimuleren. Zij zal dit doen door bestuursorganen in de lidstaten te ondersteunen. Het AI-bureau zal ook de regels voor AI-modellen voor algemene doeleinden rechtstreeks handhaven, de opstelling van geavanceerde gedragscodes coördineren, tests en evaluaties van AI-modellen voor algemene doeleinden uitvoeren, informatie opvragen en zo nodig sancties opleggen.

Daarnaast zal het bureau zich richten op AI-veiligheid middels het identificeren van systeemrisico’s en het uitbrengen van risicobeperkende maatregelen. Ook onderzoek en ontwikkeling op het gebied van betrouwbare AI wordt bevorderd en gefinancierd door het bureau. Dit doet zij door onderzoeks- en innovatieactiviteiten op het gebied van AI en robotica te ondersteunen, zoals het coördineren van het GENAI4EU-initiatief, het stimuleren van de ontwikkeling van modellen en de integratie daarvan in innovatieve toepassingen.

Ook zal zij een innovatief EU-ecosysteem voor betrouwbare AI bevorderen, door te adviseren over beste praktijken en toegang te bieden tot AI-testomgevingen, tests in de praktijk en andere Europese ondersteunende structuren voor de toepassing van AI, zoals de test- en experimenteerfaciliteiten op het gebied van AI, de Europese digitale-innovatiehubs en de AI-fabrieken. Het bureau zal zich daarnaast richten op het ontwerpen en implementeren van internationale AI-projecten voor maatschappelijke doeleinden, zoals weersvoorspellingen en kankerdiagnoses.

Onder leiding van een wetenschappelijke adviseur en een adviseur voor internationale zaken zullen wetenschappelijke excellentie en internationale samenwerking worden gewaarborgd. In dat kader worden verschillende samenwerkingsverbanden opgezet, zoals een wetenschappelijk panel van onafhankelijke deskundigen en een adviesforum van belanghebbenden, waaronder de industrie, startups en denktanks. Op EU-niveau zal het bureau nauw samenwerken met het Europees Comité voor artificiële intelligentie. Met medewerkers met verschillende expertises, zoals technologiespecialisten, advocaten, beleidsspecialisten en economen, beoogt het bureau koploper in de coördinatie van AI te worden.

Vervolgstappen

Op 16 juni treedt het nieuwe AI-bureau in werking, waarna de eerste vergadering met het Comité voor artificiële intelligentie eind juni zal plaatsvinden. Het bureau zal, zes maanden na inwerkingtreding van de AI-verordening, richtsnoeren opstellen over de definities en verbodsbepalingen in de AI-verordening. Daarna zal het bureau een start maken met de opstelling van gedragscodes voor verplichtingen die voortvloeien uit AI-modellen voor algemene doeleinden, die negen maanden na de inwerkingtreding van de AI-verordening moeten worden ingediend.