Dissertatie: ‘Door ontnemingsmaatregel te veel geld afgepakt’
/De harde uitwerking van ontnemingsmaatregel bemoeilijk de resocialisatie van de veroordeelde crimineel. Dat stelt de Utrechtse onderzoekers Wouter de Zanger in zijn proefschrift De ontnemingsmaatregel toegepast, waarop hij vrijdag 1 juni aan de Universiteit Utrecht promoveerde. “Hoewel deze maatregel niet is bedoeld om mensen te bestraffen, komen ze vaak toch in een slechte, soms uitzichtloze situatie terecht.”
De ontnemingsmaatregel is bedoeld om misdadigers het vermogen af te pakken dat ze met strafbare feiten hebben verkregen. Uit onderzoek van Wouter de Zanger blijkt dat het vorderen van dit misdaadgeld er regelmatig toe leidt dat de burger meer wordt ontnomen dan hij heeft verdiend met zijn misdaad. Dat is opmerkelijk, want deze maatregel dient enkel ‘herstellend’ te zijn, en beoogt geen bestraffing.
Tijdens zijn promotieonderzoek onderzocht De Zanger de rechtspositie van de burger in de ontnemingsprocedure. Daarvoor keek hij naar de belangen die met deze maatregel moeten worden bewerkstelligd en naar hetgeen in de bewijsvoering van de burger mag worden verwacht.
“Hoewel deze maatregel niet is bedoeld om mensen te bestraffen”, zegt De Zanger, “komt de burger hierdoor vaak toch in een slechte, soms uitzichtloze situatie terecht. Dit komt doordat er niet altijd rekening wordt gehouden met andere strafrechtelijke sancties.” In zijn onderzoek kwam De Zanger regelmatig zaken tegen met hennepkwekers. Het vermogensverlies door het vernietigen van de materialen van de kwekerij is een kostenpost die niet leidt tot een lagere ontnemingsmaatregel. “Op die manier raakt de burger meer vermogen kwijt dan hij heeft verdiend met strafbare feiten. Dat gaat in tegen de oorspronkelijke bedoeling van deze strafrechtelijke sanctie. Voor bestraffing hebben we het strafproces, daarvoor is de ontnemingsprocedure niet bedoeld.”
In een ontnemingsprocedure hoeft het bedrag dat de veroordeelde crimineel aan de Staat moet betalen niet meer in zijn bezit te zijn. Dit betekent dat mensen vaak lange tijd moeten werken om het geld dat ze op enig moment hebben verkregen met misdaad, opnieuw te verdienen. De Zanger vindt dat ‘op zichzelf gerechtvaardigd’, maar in sommige gevallen kan dat ertoe leiden dat iemand alleen maar verder afglijdt, of zelfs in de verleiding wordt gebracht om in herhaling te vallen. “Het is naar mijn mening beter om mensen die niet meer over vermogen beschikken en die hun best doen hun leven weer op de rails te krijgen, na enige tijd een schone lei te geven.”
De Zanger doet in zijn dissertatie verschillende voorstellen die recht doen aan het belang van de resocialisatie van de veroordeelde. Zo zou de rechter ook andere strafrechtelijke sancties in ogenschouw moeten nemen in de ontnemingsprocedure. Zo moet de onttrekking aan het verkeer – denk aan de vernietiging van de materialen van de hennepkwekerij – leiden tot een lagere ontnemingsmaatregel. Daarnaast pleit De Zanger ervoor om betalingsverplichtingen op ruimere schaal kwijt te schelden dan nu het geval is. “Op die manier kan er beter recht worden gedaan aan de gevallen waarin het gaat om een berooide veroordeelde, die zijn best doet om zijn schuld aan de samenleving te voldoen. Men denkt vaak: we moeten die criminelen zo veel en lang mogelijk laten betalen. De werkelijkheid is vaak weerbarstiger. In veel van de zaken gaat het niet om beroepsmatige criminelen, maar om mensen die weliswaar de fout in zijn gegaan, maar die ook moeten terugkeren in de samenleving.”
Bron: Mr. Online
