De Europese Commissie waagt een nieuwe poging om btw-fraude in de EU tegen te gaan. Belastingdiensten moeten meer gaan samenwerken. Een nieuw Europees systeem voor de inning van btw moet uiteindelijk leiden tot een reductie van 80% van de fraude. Dit blijkt uit plannen die eurocommissaris Pierre Moscovici voor economische en financiële zaken donderdag heeft gepresenteerd. De schade van de btw-fraude wordt geschat op € 50 mrd per jaar. Het plan volgt op de berichtgeving begin maart 2016 dat de aanpak van btw-fraude tekort zou schieten. Dat bleek uit een rapport van de Europese Rekenkamer.

In het actieplan dat de Europese Commissie heeft gepresenteerd, worden de manieren uiteengezet om het huidige EU-btw-stelsel een nieuwe start te geven en het eenvoudiger, fraudebestendiger en bedrijfsvriendelijker te maken. De huidige btw-regels moeten hoognodig worden geactualiseerd zodat ze de eengemaakte markt beter ondersteunen, de grensoverschrijdende handel vergemakkelijken en gelijke tred houden met de hedendaagse digitale en mobiele economie.

De "btw-kloof", het verschil tussen de verwachte btw-inkomsten en de daadwerkelijk geïnde btw,bedroeg in 2013 bijna 170 miljard EUR in de lidstaten. Alleen al de grensoverschrijdende fraude is jaarlijks naar schatting goed voor een verlies aan btw-inkomsten in de Europese Unie van ongeveer 50 miljard EUR. Tegelijkertijd blijft het huidige btw-stelsel versnipperd en zorgt het voor aanzienlijke administratieve lasten, met name voor kleine en middelgrote ondernemingen en internetbedrijven.

In het actieplan wordt een traject uitgestippeld om de huidige EU-btw-regels te moderniseren. Het omvat:

de belangrijkste beginselen voor een toekomstige gemeenschappelijke Europese btw-ruimte;
kortetermijnmaatregelen om de btw-fraude aan te pakken;
een actualisering van het kader voor btw-tarieven en opties om lidstaten meer flexibiliteit te bieden om deze tarieven vast te stellen;
plannen om de btw-regels voor e-commerce te vereenvoudigen in het kader van de strategie voor een digitale eengemaakte markt en om een breed btw-pakket te realiseren waarmee het leven voor kleine en middelgrote ondernemingen gemakkelijker wordt;

Vicevoorzitter Valdis Dombrovskis, bevoegd voor de euro en de sociale dialoog:

"We starten vandaag een dialoog met het Europees Parlement en de lidstaten om een eenvoudiger en fraudebestendiger btw-stelsel in de EU te realiseren. Elk jaar kost de grensoverschrijdende btw-fraude onze lidstaten en belastingplichtigen zo´n 50 miljard EUR. Tegelijkertijd hebben kleine ondernemingen te maken met hoge administratieve lasten en brengen technische innovaties nieuwe uitdagingen voor de btw-inning met zich mee. De Commissie heeft al duidelijke maatregelen voorgesteld om de ontwijking van belasting door bedrijven aan te pakken, en zal nu net zo besluitvaardig optreden om de btw-fraude te bestrijden."

Pierre Moscovici, commissaris voor Economische en Financiële Zaken, Belastingen en Douane:

"De btw is een belangrijke bron van belastinginkomsten voor de EU-lidstaten, maar we hebben te maken met een onthutsende fiscale kloof: de geïnde btw-inkomsten zouden 170 miljard EUR hoger kunnen liggen. Dit geld zou in groei en banen kunnen worden geïnvesteerd. Het wordt tijd dat we dit geld terugkrijgen. We willen lidstaten ook graag meer autonomie geven om hun verlaagde btw-tarieven vast te stellen. In het actieplan wordt op elk van deze punten ingegaan.”

Belangrijkste elementen

Een toekomstig definitief EU-btw-stelsel voor grensoverschrijdende handel om de mogelijkheden voor fraude te verminderen

Het huidige btw-stelsel moet worden gemoderniseerd om gelijke tred te kunnen houden met de uitdagingen van de huidige mondiale, digitale en mobiele economie. Het huidige btw-stelsel voor grensoverschrijdende handel trad in 1993 in werking, was bedoeld als overgangsregeling en laat de mogelijkheid open voor fraude. De Commissie wil daarom in 2017 met een voorstel voor definitieve regels voor een gemeenschappelijke Europese btw-ruimte komen. Op grond van de nieuwe regels blijven grensoverschrijdende transacties net als nu belast tegen de tarieven van de lidstaat van bestemming ("bestemmingsbeginsel"), maar de manier waarop de belastingen worden geïnd, gaat stapsgewijs richting een fraudebestendiger stelsel. Tegelijkertijd wordt er een EU-breed webportaal geïmplementeerd zodat bedrijven een eenvoudig stelsel voor de btw-inning kunnen hanteren en lidstaten een solider stelsel hebben om middelen te innen.

Onmiddellijke maatregelen om de btw-fraude aan te pakken binnen de huidige regels

Door grensoverschrijdende btw-fraude lopen lidstaten veel inkomsten mis. Uit ramingen blijkt dat het toekomstige btw-stelsel de grensoverschrijdende fraude jaarlijks met ongeveer 40 miljard EUR (ofwel met 80 %) kan verminderen. Later dit jaar zal de Commissiemaatregelen voorstellen die de bestaande instrumenten van de lidstaten krachtiger maken om informatie over btw-fraude, fraudepraktijken en goede praktijken uit te wisselen. We zullen de prestaties van de belastingdiensten bij het innen van en de controle op de btw nauwgezet in de gaten blijven houden.

Meer autonomie voor de lidstaten om hun eigen tariefbeleid te bepalen

Op grond van de huidige regels moeten lidstaten zich aan een vooraf bepaalde lijst van goederen en diensten houden als zij een nultarief of een verlaagd btw-tarief willen toepassen. De Commissie is van plan het kader voor de tarieven te moderniseren en lidstaten in de toekomst meer flexibiliteit te bieden. Zij stelt twee opties voor.De eerste optie bestaat erin het minimumniveau van het normale tarief van 15 % te behouden en de lijst van goederen en diensten die in aanmerking komen voor verlaagde tarieven op basis van de input van de lidstaten regelmatig te herzien. De tweede optie bestaat in een afschaffing van de lijst van goederen en diensten die in aanmerking komen voor verlaagde tarieven. In deze optie zijn echter waarborgen nodig om fraude en oneerlijke belastingconcurrentie op de eengemaakte markt te voorkomen, en zij zou tot hogere nalevingskosten voor bedrijven kunnen leiden. In beide opties blijven de huidige verlaagde en nultarieven gehandhaafd.

Steun voor e-commerce en kleine en middelgrote ondernemingen

Het huidige btw-stelsel voor grensoverschrijdende e-commerce is complex en duur, zowel voor lidstaten als voor bedrijven. Bedrijven in de EU ondervinden een concurrentienadeel, omdat niet-EU-handelaars btw-vrije goederen in de EU kunnen invoeren. Door de complexiteit van het stelsel is het voor lidstaten ook moeilijk om de naleving te garanderen. De Commissie komt in het kader van de strategie voor een digitale eengemaakte markt eind 2016 met een wetgevingsvoorstel om de btw voor grensoverschrijdende e-commerce te moderniseren en te vereenvoudigen. Hierin wordt onder meer voorgesteld dat voor elektronische publicaties dezelfde verlaagde tarieven gelden als voor als fysieke publicaties. Als tweede stap presenteren we in 2017 een pakket vereenvoudigingsmaatregelen voor de btw om de groei van kleine en middelgrote ondernemingen te ondersteunen en de grensoverschrijdende handel makkelijker voor hen te maken.

Volgende stappen

De Commissie zal het Europees Parlement en de Raad, ondersteund door het Europees Economisch en Sociaal Comité, vragen een duidelijke politieke richting aan te geven voor de opties in dit actieplan, en hun bereidheid te bevestigen de hervormingen in deze mededeling te onderschrijven.

De Commissie zal in 2016 en 2017 op al deze punten voorstellen indienen.