Geen vervolging Staatsbosbeheer en bijvoerders Oostvaardersplassen

Het OM heeft besloten geen vervolging in te stellen tegen Staatsbosbeheer voor het overlijden van grote grazers in de winterperiode van 2017-2018 in het natuurgebied de Oostvaardersplassen. Het Openbaar Ministerie (OM) ontving in het voorjaar van 2018 een aantal aangiftes tegen Staatbosbeheer.

Standpunt aangevers

De aangevers schrijven in hun aangifte dat Staatsbosbeheer strafrechtelijk vervolgd zou moeten worden voor het tekortschieten in haar zorgplicht voor de grote grazers in de Oostvaardersplassen. Staatsbosbeheer zou volgens de aangevers verantwoordelijk zijn voor het feit dat er in het vroege voorjaar van 2018 een relatief hoog aantal dieren door honger en kou is omgekomen. Dit zou te wijten zijn aan de extreme kou aan het einde van de winterperiode, de relatief grote populatie dieren en de tekorten aan voedsel in die koude periode.

Standpunt OM

Het OM is naar aanleiding van de aangiftes een oriënterend onderzoek gestart naar de wijze waarop het beleid in de Oostvaardersplassen en de uitvoering van het beleid zijn vormgegeven in wet- en regelgeving. Uit dat onderzoek blijkt dat de omstandigheden die zich voordeden in die strenge winterperiode in belangrijke mate voortkomen uit landelijk vastgesteld beleid ten aanzien van de gebiedsbegrenzing en ten aanzien van populatiebeheer van de grote grazers, gecombineerd met extreme weersomstandigheden in de Oostvaardersplassen. De gevolgen van deze omstandigheden kunnen naar het oordeel van het OM niet in strafrechtelijke zin aan Staatsbosbeheer worden toegerekend, nu Staatsbosbeheer slechts de uitvoerder van het landelijk beleid is. Het OM heeft om die reden besloten niet tot vervolging van Staatsbosbeheer over te gaan.

Omdat het OM geen bevoegdheid heeft om te vervolgen voor beslissingen die worden genomen op centraal overheidsniveau is de vraag naar de deugdelijkheid van het landelijk beleid niet in het onderzoek betrokken. Dat is een vraag die zich, gelet op de voortdurende maatschappelijke discussie daarover, ook niet eenduidig laat beantwoorden.

Bijvoerders evenmin vervolgen

In het licht van deze discussie, waaronder het beleid om niet te mogen bijvoeren, heeft het OM besloten om personen die het verbod op bijvoeren hebben overtreden, evenmin te vervolgen. De vraag of de bijvoerders strafbaar zijn laat zich namelijk ook niet eenduidig beantwoorden in het licht van het landelijke beleid waaronder het bijvoerverbod valt,  afgezet tegen de wettelijke zorgplicht voor hulpbehoevende dieren en de specifieke situatie zoals deze zich voordeed in het vroege voorjaar van 2018. Deze beslissing betekent niet dat bijvoeren in de toekomst is toegestaan, het verbod op bijvoeren blijft gewoon van kracht. De bijvoerders zijn erop gewezen dat overtreding van dit verbod in de toekomst wel degelijk tot strafrechtelijke vervolging kan leiden.

Aanpassing landelijk beleid

Het OM heeft bij zijn vervolgingsbeslissing ten aanzien van Staatsbosbeheer ook acht geslagen op de ontwikkelingen van het beleid ten aanzien van de Oostvaardersplassen. Een externe commissie adviseerde in april dit jaar tot verbetering van beschuttingsmogelijkheden, een vermindering van de populatie en daardoor een toename van de voedselvoorziening per dier – en dus minder sterfte door voedseltekorten. Dit heeft er toe geleid dat er deze zomer is besloten dat er op andere wijze invulling moet worden gegeven aan het huidige beheer en beleid. Over de invulling daarvan vindt tot op dit moment intensief maatschappelijk, politiek en zelfs juridisch debat plaats. Een van de doelen van een eventuele vervolging, het voorkomen van herhaling, is hiermee al in belangrijke mate bereikt.

Bron: OM