Gunstbetoon gaat om het aanbieden van geld, diensten of goederen met het kennelijke doel de verkoop van een medisch hulpmiddel te bevorderen. Het gaat bijvoorbeeld om het geven van cadeaus of het vergoeden van diners, (dienst)reizen en deelnamekosten voor congressen. Gunstbetoon in de medische hulpmiddelensector is per 1 januari 2018 wettelijk verboden. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) houdt hier toezicht op.

Het verbod geldt voor:

Alle partijen die een commercieel belang hebben bij de toepassing van een medisch hulpmiddel (de gevers). Bijvoorbeeld fabrikanten en leveranciers.
Iedereen die beroepsmatig invloed heeft op de keuze voor een medisch hulpmiddel (de ontvangers). Dit zijn onder andere artsen, verpleegkundigen, inkopers van zorginstellingen en zorgverzekeraars.

De regels zijn wederkerig: wat een gever niet mag geven, mag een ontvanger niet aannemen.

Uitzonderingen

Er zijn vier uitzonderingen op het verbod:

De vergoeding van deelnamekosten voor bijvoorbeeld congressen, productgerelateerde bijeenkomsten en nascholingen. Dit is toegestaan, maar moet beperkt blijven tot wat strikt noodzakelijk is om aan de bijeenkomst of manifestatie deel te nemen. Belangrijk is onder andere de balans tussen wetenschappelijke en niet-wetenschappelijke programmaonderdelen (hoofddoel bijeenkomst) en of er sprake is van een passende locatie.
Passende dienstverleningsrelaties vastgesteld in een schriftelijke dienstverleningsovereenkomst.
Geschenken van geringe waarde die bruikbaar zijn in de beroepsuitoefening.
Branchegerelateerde kortingen en bonussen die betrekking hebben op de inkoop van medische hulpmiddelen.

U vindt meer informatie in deze veelgestelde vragen over het verbod op gunstbetoon. De volledige regels, inclusief alle voorwaarden van de uitzonderingsgronden, staan in de wettekst en de beleidsregels.

Het verbod op gunstbetoon geldt ook in de geneesmiddelensector.

Gedragscode Medische Hulpmiddelen (GMH)

Sinds 2012 heeft de zelfregulering regels over gunstbetoon vastgelegd in de Gedragscode Medische Hulpmiddelen (GMH). Er zijn werkafspraken tussen de inspectie en GMH opgesteld. In deze werkafspraken staan de onderlinge taakverdeling en de gevallen waarin de inspectie en GMH meldingen onderling naar elkaar verwijzen.

Najaar 2018: start toezicht

In het najaar van 2018 starten IGJ een onderzoek naar gunstbetoon bij leveranciers van medische hulpmiddelen. Hierbij gaat om de deelsegmenten:

cardiologie
orthopedie
dentale implantaten

Dit betekent dat IGJ kijkt naar dienstverleningsovereenkomsten die leveranciers met zorgprofessionals hebben afgesloten. IGJ vraagt leveranciers om overzichten van bijeenkomsten die zij hebben georganiseerd of nog gaan organiseren. Vervolgens toetsen ze met zorgprofessionals afgesloten dienstverleningsovereenkomsten aan de wet. Begin 2019 verwachten ze resultaten te kunnen laten zien.

Hoe handhaven?

Artikel 11 lid 1 van de Wet op de medische hulpmiddelen beschrijft dat IGJ belast is met het toezicht op de Wet op de medische hulpmiddelen. Artikel 14 van de Wet op de medische hulpmiddelen gaat over de handhaving. Bij overtreding van de regels voor gunstbetoon legt de inspectie doorgaans een bestuurlijke boete op.