ILT twijfelt of tachograaf nog een betrouwbaar handhavingsinstrument is
/Fraude met tachografen in vrachtwagens neemt steeds geavanceerdere vormen aan en is nauwelijks meer op te sporen. Dat stelt de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) in haar signaalrapportage met als belangrijkste conclusie: de ILT twijfelt of de tachograaf nog een betrouwbaar handhavingsinstrument is. Met de nieuwe vormen van fraude komt de handhaving op de rij- en rusttijden in het geding. Minister Van Nieuwenhuizen heeft de signaalrapportage vandaag naar de Tweede Kamer gestuurd.
De geavanceerde vormen van fraude leiden ertoe dat de ILT haar zorgen uit over de arbeidsomstandigheden van vrachtwagenchauffeurs en de verkeersveiligheid: niet voldoen aan de wettelijk voorgeschreven tijden kan invloed hebben op het rijgedrag. De fraude tast ook het level playing field (eerlijke concurrentie) in de branche aan. De inspectie merkt dat er een daling is van het aantal overtredingen van de rij- en rusttijden; mogelijk te verklaren uit de moeilijk op te sporen fraude met tachografen.
Onderzoek
In 2017 en 2018 voert de ILT een strafrechtelijk onderzoek uit naar tachograaffraude in vrachtwagens, in samenwerking met de politie en het Openbaar Ministerie (OM). Uit dit onderzoek blijkt dat fraudeurs nu printplaten en software aan passen om handhaving te bemoeilijken. De fraude met tachografen neemt steeds geavanceerdere vormen aan. Uit de reguliere wegcontroles van de inspectie in 2018 laten manipulatie van de rij- en rusttijden zien van 5 tot 30%: bij 1 op de 6 vrachtwagens werd een vorm van manipulatie ontdekt.
Conclusies
De belangrijkste conclusies uit de onderzoeken van 2017 en 2018 zijn:
Eenvoudige fraude was eerder makkelijk op de sporen. Dit zijn fraudes met bijvoorbeeld magneten of het rijden met andermans bestuurderskaart;
Nieuwe vormen van tachograaffraude zijn bij weginspecties niet of nauwelijks zichtbaar, maar soms pas na een uitgebreid onderzoek;
Fraudeurs passen printplaten en software aan bij het inbouwen van de tachografen, waardoor manipulaties moeilijker te ontdekken zijn en de pakkans kleiner is;
Chauffeurs, eigenaren van vrachtwagens en installateurs van tachografen zijn actief betrokken bij de fraudes;
Er staat geen straf op het bezit van een gemanipuleerde tachograaf;
Straffen voor fraude met tachografen staat niet in verhouding tot de winst die criminelen met de manipulaties behalen.
Europees probleem
De recent aangetroffen manipulaties zijn niet beperkt tot Nederland. Euro Controle Route (een samenwerkingsverband van Europese handhavingsdiensten) trekt dezelfde conclusies als de ILT naar aanleiding van soortgelijke gevallen in andere lidstaten en heeft hiervoor recentelijk aandacht gevraagd bij de Europese Commissie (EC). De EC gaat daarom in gesprek met de fabrikanten van tachografen om de beveiliging verder te verbeteren en informatie over nieuwe detectietechnieken beter met elkaar te delen.
Nederlandse aanpak
Minister Van Nieuwenhuizen wil fraude met de tachograaf stevig aanpakken. Ze kijkt naar hardere sancties voor fraudeurs, zoals het intrekken van vergunningen of de bestuurderskaart. Daarnaast werkt de minister aan een regeling die het mogelijk maakt om bevoegdheidspas van monteurs bij overtredingen te schorsen of in te trekken. In dat laatste geval kunnen ze hun beroep niet meer uitoefenen.
