In 2022 steeg de door de politie geregistreerde criminaliteit ten opzichte van het jaar ervoor. Het aantal geregistreerde misdrijven ligt wel onder het niveau van 2019 en is veel lager dan in 2012. Het totale aantal sancties voor misdrijven, opgelegd door politie, OM en rechter tezamen, is groter in 2022 dan in 2021, terwijl de sancties voor overtredingen in dezelfde periode zijn gedaald. Dat blijkt uit de publicatie Criminaliteit en Rechtshandhaving 2022 van het WODC, het CBS en de Raad voor de Rechtspraak. Lees hier het volledige rapport.

Terugkijkend op de laatste elf jaar (van 2012 tot en met 2022) daalde de door de politie geregistreerde criminaliteit met 30%. Het geschatte aantal door burgers ondervonden traditionele delicten, zoals geweld, vermogensdelicten en vandalisme, daalde in die periode met 40%. De daling in de geregistreerde criminaliteit werkt in de hele keten door. Het totale aantal sancties voor misdrijven, opgelegd door politie, OM en rechter tezamen, daalde met 43% iets sterker dan de geregistreerde criminaliteit. Daarbij vertoonde het aantal sancties, opgelegd door de politie, de grootste daling (-82%). In dezelfde periode is het aantal geregistreerde strafrechtelijke overtredingen met 19% en het aantal lichte verkeersboetes met 16% gedaald. Het totale aantal sancties voor strafrechtelijke overtredingen, opgelegd door politie, OM en rechter tezamen, daalde met 25%.

Stijging van het aantal misdrijven in 2022

In de infographic hieronder is te zien dat zowel de instroom van misdrijven bij de politie als bij het OM vorig jaar is gestegen. Van 2021 op 2022 nam het aantal geregistreerde misdrijven weer toe met 6%, evenals het aantal geregistreerde verdachten (5%), de instroom bij het OM (7%) en het aantal dagvaardingen en oproepen wegens verzet tegen een strafbeschikking (7%). De cijfers zijn nog wel steeds een stuk lager dan 11 jaar geleden.

Fraude & cybercrime

In 2022 zette de ingezette daling van het aantal registraties van horizontale fraude (waaronder fraude met online handel en WhatsApp fraude) door met 26% minder registraties dan in 2021.

In 2021 steeg het aantal gevallen van cybercrime nog maar in 2022 nam het aantal registraties licht af (-1%) (zie data.politie.nl).

De strafrechtsketen voor misdrijven

De strafrechtsketen voor misdrijven fungeert als een trechter: in elke fase van de keten vindt een selectieproces plaats. Slachtoffers ondervinden veel delicten, waaronder in 2021 bijna 5 miljoen traditionele delicten, zoals geweld, vernieling en vermogensdelicten, en in 2019 ruim 3,2 miljoen online delicten, zoals internet fraude en hacken. Slechts een deel daarvan wordt gemeld bij een opsporingsinstantie. Het grootste gedeelte van de misdrijfzaken stroomt de strafrechtsketen in bij de politie. In 2022 werden door de politie 806.000 misdrijven geregistreerd. Overigens kunnen dit ook zaken zonder slachtoffer zijn. Een klein deel van de misdrijven stroomt via de bijzondere opsporingsdiensten of buitengewone opsporingsambtenaren direct in bij het Openbaar Ministerie. In 2022 heeft de politie ongeveer 257.000 verdachten geregistreerd, waarvan slechts een klein deel direct een sanctie krijgt, namelijk 6.000 in 2022 (strafbeschikking of Halt-verwijzing). De meesten stromen door naar het OM. Het OM kan een sanctie opleggen (47.000 in 2022 in de vorm van een transactie, strafbeschikking of voorwaardelijk sepot), seponeren of dagvaarden of oproepen (na verzet tegen een strafbeschikking). Als er wordt gedagvaard of opgeroepen, legt de rechter in de meeste gevallen een sanctie op (62.000 in 2022).

Kentering in sancties in 2022?

Recentelijk lijkt een kentering zichtbaar in het aantal sancties voor misdrijven van het OM en de rechter. Dat steeg van 2021 op 2022 met respectievelijk 11% en 1%. Maar het aantal sancties van de politie voor misdrijven daalt nog steeds (-29%). Ook bij overtredingen is nog geen kentering te zien. Per saldo steeg het aantal sancties voor misdrijven met 2% en daalde het aantal sancties voor overtredingen met 32%.

Over Criminaliteit en Rechtshandhaving

De 21e editie van Criminaliteit en Rechtshandhaving (C&R) brengt de periode 2012 tot en met 2022 in kaart. Deze editie van dit statistische naslagwerk is het resultaat van samenwerking tussen het WODC, CBS en de Raad voor de rechtspraak. Deze editie bevat uitgebreide informatie over de aard en omvang van de criminaliteit in Nederland, de opsporing ervan door de politie, de vervolging en de strafrechtelijke reactie door het OM en de rechter en de tenuitvoerlegging van opgelegde sancties. Ook de onderlinge samenhang tussen de schakels van de strafrechtketen krijgt aandacht. C&R 2022 beschrijft de ontwikkelingen in de vorm van jaarcijfers. Wat zich aan ontwikkelingen afspeelt in de afzonderlijke maanden binnen het jaar blijft daarmee buiten beeld.