De Wet Bibob is bedoeld als instrument om de verwevenheid tussen boven- en onderwereld tegen te gaan. Het Landelijk Bureau Bibob (hierna LBB), als onderdeel van screeningsautoriteit Justis, screent in dat verband aanvragen van vergunningen, subsidies, aanbestedingen en vastgoedtransacties om te voorkomen dat de overheid criminele activiteiten faciliteert. Het LBB is onderdeel van Justis, de screeningsautoriteit van het ministerie van Veiligheid en Justitie die onder meer verantwoordelijk is voor het afgeven van de Verklaring omtrent het Gedrag (VOG) en het Toezicht op rechtspersonen.

Adviesaanvragen

In 2016 heeft het LBB in totaal 332 aanvragen voor een advies en 35 aanvragen voor een aanvullend advies in behandeling genomen. Hiervan zijn respectievelijk 264 aanvragen voor een advies en 35 aanvragen voor een aanvullend advies daadwerkelijk in 2016 bij het LBB ingediend. Het overige deel is in 2015 bij het LBB ingediend, maar pas in 2016 behandeld. Omdat een viertal aanvragen voor een advies gedurende het onderzoek is samengevoegd tot twee adviesaanvragen, zijn er in totaal uiteindelijk 262 aanvragen officieel geregistreerd. De stijging van het aantal adviesaanvragen in voorgaande jaren is hiermee enigszins gestabiliseerd.

Een aanvullend advies wordt in de praktijk door een bestuursorgaan vaak aangevraagd na een verstrekte zienswijze door de betrokkene. Het bestuursorgaan kan op die manier laten onderzoeken in hoeverre de door de betrokkene ingebrachte zienswijze tot een ander advies en besluit zouden moeten leiden.

Niet alleen aanvragen van vergunningen in de gebruikelijke sectoren van horeca, coffeeshops en seksinrichtingen zijn onderzocht: het LBB heeft ook een groot aantal aanvragen voor milieu- en bouwvergunningen gescreend.

Geografische verdeling adviesaanvragen

Van de adviesaanvragen komen evenals in 2015 geografisch gezien de meeste aanvragen van bestuursorganen uit de provincie Noord-Brabant, gevolgd door Zuid-Holland en Noord-Holland. Het minst aantal adviesaanvragen komt uit de provincie Flevoland. Uit de provincies Gelderland en Groningen is - afgezet tegen de adviesaanvragen in 2015 (respectievelijk 18 en 6) – een flinke stijging geconstateerd. Vanuit zelfstandige bestuursorganen zijn in totaal 21 adviesaanvragen ontvangen in 2016 en vanuit de Rijksoverheid 1.

Tips Openbaar Ministerie

In 38 aangevraagde adviezen was sprake van een tip van het Openbaar Ministerie. In 2015 waren dit er 53. Het ressortspakket Den Bosch tipte evenals in 2015 met 12 maal veruit het meest. Het LBB staat regelmatig in contact met het Openbaar Ministerie om de mogelijkheid van een OM-tip aan bestuursorganen onder de aandacht te brengen.

Uitgebrachte adviezen

In 2016 heeft het LBB 239 adviezen verstrekt en 31 aanvullende adviezen. Er zijn 23 adviesaanvragen en 1 aanvraag voor een aanvullend advies ingetrokken. Er zijn 14 adviesaanvragen ingediend die zijn beëindigd zonder dat er een advies is uitgebracht en van 56 adviesaanvragen en 3 aanvragen voor een aanvullend advies zijn de onderzoeken in 2017 voortgezet.

Mate van gevaar

De adviezen van het LBB kunnen worden onderverdeeld in de mate van gevaar dat de beschikking mede zal worden gebruikt om crimineel verkregen vermogen te benutten of om strafbare feiten te plegen.

Het LBB concludeerde in 2016 116 maal een ernstig gevaar, in 28 gevallen een mindere mate van gevaar en 93 keer concludeerde het LBB dat er geen gevaar in de zin van de Wet Bibob is gebleken. In twee gevallen was er sprake van ‘geen uitsluitingsgrond’. De cijfers zijn vergelijkbaar met die van 2015.

Ontwikkelingen 2016

Doorlooptijden: Het LBB heeft belangrijke stappen gezet om de adviezen tijdig te verstrekken aan de bestuursorganen. Er is voor gekozen om de focus te verleggen van een volledig naar een doelmatig advies. Het resultaat is dat in 2016 sprake is van een sterke verbetering in de doorlooptijden.
Format: Daarbij is het advies in een nieuw jasje gestoken om de leesbaarheid te vergroten. Het LBB blijft hiermee in staat tot het leveren van een kwalitatief hoogwaardig en toereikend advies, waarmee bestuursorganen tot een beslissing kunnen komen.
Kwaliteitscommissie: Voor het waarborgen van de kwaliteit van de adviezen is een onafhankelijke kwaliteitscommissie Bibob (hierna kwaliteitscommissie) ingesteld. In november 2016 zijn in deze commissie een nieuwe voorzitter en twee nieuwe leden benoemd.
Voorlichting: Naast het uitbrengen van advies heeft het LBB als taak om bestuursorganen voorlichting te geven over ontwikkelingen die van invloed zijn op de toepassing van de Wet Bibob. Zo verleent het LBB ook hun medewerking aan de jaarlijkse Cursus Wet Bibob van BijzonderStrafrecht.nl Academie.

Raadpleeg hier het volledige verslag: