Centrale Raad van Beroep 1 mei 2014, ECLI:NL:CRVB:2014:1467 (Ambtenarenrecht)

Appellant was werkzaam als officier van justitie bij het voormalige Arrondissementsparket [lokatie] (parket), [team]. Dit team stond onder leiding van H.

Op 6 juli 2012 heeft H aan alle officieren van justitie en secretarissen van het parket met een cc aan de roostermakers een e-mail gestuurd met als onderwerp “werkwijze bij verhinderingen”. H heeft daarin vastgesteld dat er onduidelijkheid blijkt te bestaan over de vraag hoe in de nieuwe parketbrede planning omgegaan moet worden met verhinderingen die ontstaan nadat de planning tot stand is gekomen, en een instructie gegeven hoe in deze gevallen moet worden gehandeld.

Appellant heeft op 10 juli 2012 op dit e-mailbericht gereageerd met een korte e-mail, die hij via “allen beantwoorden” behalve aan H ook aan alle ge- adresseerden van de e-mail van H heeft verzonden. Deze e-mail, die geen aanhef of afsluiting heeft, begint met de opmerking “Rare insteek” en sluit na twee zinnen over de vervangingsregeling af met de opmerkingen “Dit management blijft blind voor het probleem dat allerlei administratieve taken bij de OvJ worden gelegd en niet waar ze thuis horen, namelijk bij de administratie” en “Grote vraag is of het onkunde of onwil is. Ik vrees beide”. De hoofdofficier van justitie X heeft appellant nog dezelfde dag aangesproken op deze e-mail. De volgende dag heeft X in een e-mail aan alle medewerkers onder meer te kennen gegeven dat appellant zijn kritiek over de vervangingsregeling jammer genoeg heeft gelardeerd met kwalificaties die X niet als respectvol beschouwt en onacceptabel vindt. Verder staat in deze e-mail dat kritiek goed is, maar dat het uiten van ongenoegen via de mail op een dergelijke wijze niet helpt om de veranderingen waarvoor het parket staat gestalte te geven.

Op 6 september 2012 heeft X aan appellant het voornemen kenbaar gemaakt om hem een disciplinaire maatregel op te leggen van een schriftelijke berisping en meegedeeld dat het voornemen bestaat de wijze van communiceren per e-mail van 10 juli 2012 aan te merken als plichtsverzuim in de zin van artikel 34a van het Besluit rechtspositie rechterlijke ambtenaren (Brra). De handelwijze van appellant wordt ontoelaatbaar geacht omdat de positie van het management zo wordt ondermijnd. Door een groot aantal collega’s gewild of ongewild bij een persoonlijke discussie te betrekken ontstaat een gepolariseerde samen- werkingssfeer die bijzonder onwenselijk wordt geacht, mede gezien de aanstaande veranderingen binnen de organisatie waarin ook het nodige zal worden gevraagd van het verandervermogen van collega's. Kritiek die het parket verder brengt in de ontwikkeling wordt toegejuicht en gestimuleerd, maar het ventileren van kritiek naar de hele organisatie in diskwalificerende termen is destructief en creëert een negatieve sfeer. Door te handelen zoals appellant gedaan heeft, heeft hij die negatieve sfeer gevoed.

Appellant heeft in zijn schriftelijke zienswijze gesteld dat de e-mail van H haaks staat op de, breed gedeelde, observatie van appellant dat te veel administratieve taken bij de officieren worden neergelegd, en dat hij daarom niet anders kon dan concluderen dat het management deze observaties niet ter harte heeft genomen. Uit het werkbelevingsonderzoek blijkt volgens appellant dat het vertrouwen in het management erg laag is. Hij beschouwt het als zijn plicht om kritisch te zijn op het functioneren van het OM, omdat een slecht functionerende organisatie direct gevolgen kan hebben voor de kwaliteit van het werk en het vertrouwen van de samenleving in het OM. Appellant stelt dat hij de parketleiding bij herhaling deelgenoot heeft gemaakt van zijn zorg- punten en dat die telkens worden gedeeld. Het management heeft kritiekpunten noch verbetersuggesties voortvarend opgepakt.

Bij besluit van 8 november 2012 heeft de minister overeenkomstig zijn voornemen met toepassing van artikel 34a van het Brra aan appellant wegens plichtsverzuim de disciplinaire straf van een schriftelijke berisping opgelegd.

Appellant heeft tegen dit besluit bezwaar gemaakt. De adviescommissie kwam tot het oordeel dat het verzenden noch de inhoud van de e-mail plichtsverzuim oplevert in de zin van artikel 34a, tweede lid, van het Brra. Bij het bestreden besluit heeft verweerder het bezwaar, in afwijking van dit advies, ongegrond verklaard. Daaraan is, kort samengevat, ten grondslag gelegd dat de in de e-mail gekozen bewoordingen diskwalificerend zijn en dat ruim 110 mede- werkers, dat is de helft van de parketmedewerkers, kennis hebben genomen van deze uitlatingen, die ondermijnend zijn voor het management en een negatieve sfeer creëren.

In beroep heeft appellant aangevoerd dat het bestreden besluit onvoldoende gemotiveerd en onduidelijk is. In dit verband heeft hij gesteld dat onduidelijk is waaruit de gestelde ondermijning bestaat en dat binnen het parket allang een negatieve sfeer bestond. Verder had verweerder duidelijk moeten maken waar de grenzen van kritiek liggen. Appellant meent dat zijn opmerkingen van zakelijke aard waren. Verder ontbeert het besluit volgens hem een afweging tussen de ernst van zijn e-mail en zijn staat van dienst als rechterlijk ambtenaar. Tot slot is niet gemotiveerd waarom niet kon worden volstaan met het gesprek op 10 juli 2012 en de e-mail van 11 juli 2012.

Volgens verweerder is aannemelijk dat appellant met zijn e-mail de positie van het management heeft ondermijnd door tegenover een zeer grote groep medewerkers de capaciteiten dan wel de bereidheid van het bestuur in twijfel te trekken om noodzakelijke veranderingen door te voeren binnen de organisatie. Verder voedt appellant door deze manier van uiten een negatieve sfeer. Het ten overstaan van een grote groep collega’s diskwalificeren van het management overschrijdt de huidige fatsoensnormen, aldus verweerder.

De Raad overweegt het volgende. Op grond van artikel 34a, eerste lid, van het Brra kan ten aanzien van de rechterlijk ambtenaar, die een hem opgelegde verplichting niet nakomt of zich overigens aan plichtsverzuim schuldig maakt, een disciplinaire straf worden opgelegd. Het tweede lid van dit artikel bepaalt dat plichtsverzuim omvat zowel het overtreden van enig voorschrift als het doen of nalaten van datgene wat een goed rechterlijk ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen.

Appellant is verweten dat hij aan onder meer alle officieren van justitie en secretarissen van het parket een e-mail heeft verzonden met de onder 1.3 vermelde inhoud. Zoals blijkt uit de besluitvorming van verweerder en de daarop ter zitting van de Raad gegeven toelichting is als plichtsverzuim aangemerkt de wijze waarop appellant in de gewraakte e-mail kritiek heeft geleverd, in het bijzonder de daarin gedane diskwalificerende uitlatingen over het management, in samenhang met het feit dat appellant de e-mail naar alle officieren en secretarissen, in totaal ruim 110 medewerkers heeft gestuurd, waardoor al deze medewerkers van deze uitlatingen kennis hebben kunnen nemen.

De Raad stelt vast dat binnen het parket sinds 2010 een veranderingsproces gaande was en dat sprake was van forse bezuinigingen en een hoge werkdruk. Het management van het parket heeft de medewerkers van het parket uitgenodigd om creatief mee te denken en ideeën en kritiek de vrije loop te laten. Daartoe zijn ook medewerkersbijeenkomsten georganiseerd. Appellant heeft in 2010 en in 2012 per e-mail zijn visie gegeven en suggesties aan de hand gedaan en [X.] heeft die berichten positief ontvangen. Dat het management openstond voor suggesties en kritiek brengt echter niet mee dat de vrijheid van appellant in de wijze waarop hij uiting gaf aan zijn kritiek op het management en aan zijn onvrede met de gang van zaken onbegrensd was.

Appellant heeft met zijn uitlatingen de grenzen van het betamelijke duidelijk overschreden. Indien hij uiting had willen geven aan zijn opvattingen over het vervangingssysteem en zijn onvrede over het feit dat het management in zijn visie te weinig deed met zijn kritiekpunten en verbetersuggesties, had hij zijn visie op een zakelijke en constructieve wijze aan zijn leidinggevende kenbaar kunnen maken. Verweerder heeft de toonzetting van de uitlatingen in de gewraakte e-mail en de gekozen bewoordingen terecht als niet respectvol en diskwalificerend bestempeld. Door deze e-mail, in combinatie met het feit dat appellant een groot deel van de medewerkers van het parket van zijn ongezouten kritiek op het management deelgenoot heeft gemaakt, heeft hij niet gehandeld zoals een goed rechterlijk ambtenaar betaamt. Deze gedraging is terecht aangemerkt als (strafwaardig) plichtsverzuim. Daarbij is mede van belang dat appellant zijn e-mail in het gesprek op 10 juli 2012 noch in zijn zienswijze heeft genuanceerd. Nu niet is gesteld dat het plichtsverzuim niet aan appellant is toe te rekenen, was verweerder bevoegd daartegen corrigerend op te treden door een disciplinaire straf op te leggen.

De aan appellant opgelegde straf van een schriftelijke berisping is niet onevenredig aan de ernst van het hem verweten plichtsverzuim. Bij dit oordeel is in aanmerking genomen dat appellant zijn opvatting over het management bewust heeft gedeeld met alle geadresseerden van de e-mail van H. De Raad weegt tevens mee dat appellant als officier van justitie een voorbeeldfunctie heeft. Wat appellant verder heeft aangevoerd kan niet tot de conclusie leiden dat verweerder in zijn geval met het gesprek op 10 juli 2012 en het bericht aan alle medewerkers had moeten volstaan en van het opleggen van de in artikel 34b, eerste lid, aanhef en onder a, van het Brra voorziene lichtste straf van een schriftelijke berisping had moeten afzien. Dat appellant een goed func- tionerende officier van justitie is die zich inzet voor de parketorganisatie legt onvoldoende gewicht in de schaal.

De Centrale Raad van Beroep verklaart het beroep ongegrond.

Lees hier de volledige uitspraak.