Tussen 1 september en 18 november 2018 hebben het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), de Douane, het Openbaar Ministerie (OM) en de politie gezamenlijk opgetreden tegen de illegale handel in beschermde planten- en diersoorten. In deze periode zijn verschillende planten, dieren en producten daarvan (zoals cosmetica, medicijnen en voedsel) onderschept waaronder 75.000 cactussen, hout, levende slangen, dood koraal en ivoor. De gecoördineerde activiteiten vonden plaats in de haven van Rotterdam, op de luchthaven Schiphol, in Caribisch Nederland, bij particulieren thuis, bij bedrijven en op beurzen.

Cactussen, apen en koraal onderschept

Onder de noemer ‘Operatie Toekan’ zijn er gerichte voorlichtings- en handhavingsactiviteiten uitgevoerd in het kader van het CITES-verdrag (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora). Dit heeft in totaal 217 zaken opgeleverd waarbij producten in beslag zijn genomen. Zo werd in de haven van Rotterdam een grote hoeveelheid (zo’n 75.000) gekweekte cactussen aangetroffen. In de post werden zes levende driestreepboa’s en twee dode toekans gevonden. Bij particulieren thuis werden twee aapjes (een penseelaap en een kapucijneraap) in beslag genomen. Op Bonaire werd bij toeristen koraal aangetroffen die ze mee naar huis wilden nemen. Ook is een flinke hoeveelheid wandpanelen van beschermd hout in beslag genomen, met een verkoopwaarde van 200.000 euro.

Om de operatie kracht bij te zetten is mede op initiatief van LNV een Meld Misdaad Anoniem (MMA) campagne tegen illegale handel in wildlife (beschermde dieren) gestart. Het OM, de NVWA, de politie en het Wereld Natuur Fonds werken hierin samen. Het is de eerste keer dat MMA voor wildlife crime wordt ingezet. Tot nu toe zijn de ervaringen positief. Er zijn al diverse meldingen gemaakt over illegaal bezit of handel in bedreigde dieren die nog worden onderzocht.

Extra maatregelen tegen ivoorhandel

Tijdens Operatie Toekan hebben de NVWA en de politie op een beurs 7 kg ivoor ingenomen. Om de illegale ivoorhandel in Nederland verder in te perken komen er in 2019 nieuwe maatregelen, zoals een nationaal verkoopverbod op ruw ivoor, bijvoorbeeld slagtanden. Daarnaast worden inleverpunten ingesteld voor ivoor en andere wildlife producten, zoals producten van reptielenleer. Burgers die vrijwillig afstand doen van voorwerpen waarvan de legaliteit onduidelijk is, kunnen zo voorkomen dat illegaal ivoor onbedoeld toch op de markt komt. Met deze nieuwe maatregelen loopt Nederland vooruit op EU-brede maatregelen. Tot slot organiseren Nederlandse CITES-instanties komend jaar een speciale voorlichtingsdag voor taxateurs en veilinghuizen over de regelgeving over ivoor en antiek.

CITES in het kort

Ruim 180 landen hebben afspraken gemaakt over het internationaal verhandelen van beschermde planten en dieren. Deze afspraken zijn vastgelegd in het CITES-verdrag met als doel de handel in bedreigde soorten te reguleren en indien nodig te verbieden. Zo wordt voorkomen dat een soort sterk in aantal daalt of uitsterft. Operatie Toekan is een gerichte CITES-actie en vindt plaats bovenop de reguliere activiteiten die het hele jaar door plaatsvinden. Ook de komende jaren zullen er gerichte acties plaatsvinden.