De rol van onafhankelijke markttoezichthouders als de AFM, NZa en ACM moet erkend en verbeterd worden. Dat stelt Adriejan van Veen in zijn proefschrift. Zo ontbreekt bijvoorbeeld vertegenwoordiging uit de consumenten- en patiëntenbeweging. Van Veen promoveert op 12 december aan de Universiteit Utrecht.

Onafhankelijke markttoezichthouders als de Autoriteit Consument en Markt (ACM), Autoriteit Financiële Markten (AFM) en Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) hebben belangrijke taken. Ze worden soms bekritiseerd omdat ze ondemocratisch zouden zijn, teveel of te weinig bevoegdheden zouden hebben, en omdat het onduidelijk zou zijn wie of wat ze eigenlijk vertegenwoordigen. Promovendus Adriejan van Veen onderzocht de vertegenwoordigende rol van de markttoezichthouders en concludeert dat deze erkend en verbeterd moet worden.

Vertegenwoordigende taak

“Veel onbegrip over de rol van onafhankelijke markttoezichthouders kan allereerst worden weggenomen, door te onderkennen dat zij een vertegenwoordigende taak hebben”, zegt Van Veen “Net zoals parlement, gemeenteraden en belangengroepen, vertegenwoordigen markttoezichthouders burgers en hun belangen. Juist door hun onafhankelijke en ongekozen status zijn ze – volgens de Nederlandse wetgever – beter dan de gekozen politiek en onder toezicht gestelde partijen, in staat dit te doen. Sinds enige jaren profileren markttoezichthouders zichzelf bovendien steeds meer als onafhankelijke vertegenwoordigers van burgers en consumenten.”

Hoogste regionen

Volgens Van Veen schort er echter nog wel wat aan de vertegenwoordigende rol van sommige markttoezichthouders. Zo zijn bestuurders met achtergronden in de consumenten- en patiëntenbeweging afwezig in de hoogste regionen van door hem onderzochte toezichthouders. Directe vertegenwoordigers van deze bewegingen zijn in tegenstelling tot lobbyisten van beroepen en bedrijven soms ook niet betrokken in consultatieprocedures van toezichthouders.

“De oprichting van onafhankelijke markttoezichthouders betekende in historisch perspectief een nieuwe visie op het vertegenwoordigend stelsel, maar schept tegelijk de verplichting om de vertegenwoordigde groep – burgers en consumenten – meer te betrekken bij regulering en toezicht”, aldus Van Veen.

Adriejan van Veen deed zijn promotieonderzoek bij het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht.

Bron: UU