Overal waar sprake is van kwetsbare structuren, ontstaan mogelijkheden om te frauderen. Fraude is zo bezien een veelkoppig monster waarvan de bestrijding voor elke kop een aanpak op maat vergt. Het OM is daarom op meerdere terreinen actief.

Rijksbrede aanpak van fraude

In de rijksbrede aanpak van fraude werkt een groot aantal overheidspartners samen om fraude met overheidsgeld te bestrijden. Ook in 2014 heeft het OM meegewerkt in verschillende projecten. Een daarvan is het rijksbrede actieplan om zogenaamde faciliterende fraudefenomenen aan te pakken. Dit betreft:

faillissementsfraude,
gefingeerde dienstbetrekkingen en
identiteitsfraude.

Deze vormen van fraude zijn in veel gevallen slechts een middel om verdere schade aan te richten bij burgers, ondernemers en de overheid. Het OM heeft samen met de FIOD een landelijk selectieoverleg faillissementsfraude ingericht. Daarnaast ondersteunt het Functioneel Parket de arrondissementsparketten met expertise op het gebied van faillissementsfraude.

De subjectgerichte aanpak

Onder leiding van het OM is een subjectgerichte aanpak in uitvoering. Met die aanpak wil het OM de activiteiten van beroepsfraudeurs beter detecteren en bestrijden, met de juiste mix van interventies. De praktijk laat namelijk zien dat sancties vanuit één afzonderlijke organisatie de beroepsfraudeur soms slechts tijdelijk hinderen. De subjectgerichte aanpak bestaat uit het structureel samenbrengen van informatie over beroepsfraudeurs van verschillende overheidsorganisaties. Op basis van vastgestelde selectiecriteria kunnen vervolgens fraudeurs worden geselecteerd die aangepakt kunnen worden. Ook wordt gekeken welke mogelijkheden er zijn om barrières op te werpen tegen nieuwe financieel-economische criminaliteit. Gegeven de bestaande wettelijke mogelijkheden van gegevensuitwisseling wordt ‘aan tafel’ individuele casuïstiek ingebracht. Aan deze casustafels wordt onderzocht hoe een beroepsfraudeur aangepakt kan worden en welke barrières opgeworpen worden om herhaling van misdrijven te voorkomen. Daarnaast bespreekt het OM de mogelijkheden om voor meer partijen bruikbare indicatoren van beroepsfraudeurs in het Nederlandse publieke domein vast te stellen. Dit leidt tot risicoprofielen die tot beter inzicht en een effectievere aanpak van beroepsfraudeurs kunnen leiden.

Zorgfraude

Om paal en perk te stellen aan verschillende vormen van fraude met geld dat voor de zorg is bestemd, werkt het OM samen met partijen als Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, FIOD, Inspectie SZW, Inspectie Gezondheidszorg, de Nederlandse Zorgautoriteit, de Belastingsdienst en het Centrum voor Indicatiestellingen in de Zorg. De samenwerking beoogt een integrale aanpak en biedt het strategische kader voor de handhaving in de zorg. Zo kunnen verschillende (juridische) instrumenten elkaar ondersteunen en versterken, waardoor de handhaving als geheel effectiever wordt (zie kader en interview).

Sportfraude

Op basis van een door het Functioneel Parket en de FIOD opgestelde rapportage over fraudesignalen in de voetbalbranche is een programmatische aanpak opgezet. Het doel van de aanpak is het weerbaar maken van de voetbalsector. De betrokken partijen – Nationale Politie, FIOD, Landelijk Parket en Functioneel Parket – zijn in onderlinge samenwerking proactief op zoek gegaan naar signalen van fraude in de voetbalsector. In 2014 is de samenwerking uitgebreid met partners uit de sportwereld, zoals de KNVB, NOC*NSF, de Lotto en verschillende sportvakbonden. De aandacht is gericht op kwetsbaarheden in de voetbalsector, waaronder illegaal gokken, belastingfraude en witwassen.

Horizontale fraude

De aanpak van horizontale fraude, waarbij niet de overheid maar burgers of bedrijven worden benadeeld, is vanaf 2015 opgenomen in de Veiligheidsagenda en heeft daarmee de komende vier jaar prioriteit. In 2014 heeft het OM daarop al geanticipeerd door samen met de politie verschillende soorten horizontale fraude te definiëren. Daardoor is de prioritering en gezamenlijke focus verder verstrekt. De tussen het OM en de politie afgesproken streefaantallen, 1500 zaken, zijn gehaald. Voor het huidige en komende jaar ligt de focus op het vergroten van het effect dat uitgaat van de aanpak van die zaken. Het afgelopen jaar heeft het OM voor bepaalde fraudefenomenen al actief de samenwerking gezocht met private partijen. Zo zijn bijvoorbeeld georganiseerde bendes, acquisitiefraudeurs, veelplegende internetoplichters en verzekeringsfraudeurs opgespoord en vervolgd.

Bron: OM Jaarbericht 2014