In de strafzaak rond de grote brand bij het bedrijf Chemie-Pack in Moerdijk op 5 januari 2011, heeft de rechtbank Breda de directeur en twee leidinggevenden van Chemie-Pack veroordeeld voor schuld aan het ontstaan van de brand en het overtreden van vergunningsvoorschriften. De directeur en de veiligheidscoördinator krijgen een werkstraf van 240 uur, de productieleider een werkstraf van 180 uur. Daarnaast krijgen alle drie een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden en een beroepsverbod voor twee jaar. Het bedrijf krijgt een geldboete van € 400.000 euro.

Leiding schuldig

De rechtbank acht de bedrijfsleiding schuldig aan het ontstaan van de brand, die door een werknemer is veroorzaakt toen hij probeerde met een gasbrander een bevroren pomp op het buitenterrein te ontdooien. Daarbij ontstond in een lekbak met een restje brandbare stof (xyleen) een brandje dat snel oversloeg op de daar opgeslagen containers met brandbare stoffen.

De werkwijze van deze – ervaren – werknemer was geen eenmansactie maar paste in de normale bedrijfsvoering van Chemie-Pack waar vaker, ook door hooggeplaatste personen, een gasbrander werd gebruikt op plekken waar open vuur verboden was. Naar het oordeel van de rechtbank had de leiding in het kleine (circa 50 medewerkers tellende) bedrijf op de hoogte moeten zijn van de gevaarlijke werkwijze rond het ontdooien van de steeds haperende pomp en moeten ingrijpen om een brand of ontploffing te voorkomen.

Vergunningsvoorschriften overtreden

Volgens de rechtbank werd het bedrijf onoordeelkundig geleid. De bedrijfsleiding was onvoldoende op de hoogte van de inhoud van de vergunningen, vergunningsvoorschriften werden opzettelijk overtreden en de risico’s daarvan te laag ingeschat. Zo werden – in verband met ruimtegebrek in de opslaghallen – gaandeweg in strijd met de vergunning grote hoeveelheden brandgevaarlijke stoffen in kunststof containers (IBC’s) opgeslagen op het buitenterrein, waar onvoldoende blusvoorzieningen waren. Hierdoor kon het door de werknemer veroorzaakte brandje snel overgaan in een enorme vuurzee.

De rechtbank neemt dit de leidinggevenden bijzonder kwalijk, juist omdat Chemie-Pack een zeer risicovol bedrijf was waar veiligheid hoog in het vaandel moest staan.

De directeur en de kwaliteitscoördinator van Chemie-Pack hebben volgens de rechtbank – ook tijdens de zittingen - een schrikbarend gebrek aan bewustheid van de veiligheidsrisico’s laten zien.

Geen onvoorwaardelijke gevangenisstraf

De rechtbank heeft om een aantal redenen niet voor een onvoorwaardelijke gevangenisstraf gekozen. De verdachten hadden een blanco strafblad, het bevoegd gezag heeft onvoldoende toezicht gehouden op het bedrijf, er is geen sprake van opzettelijke brandstichting en – hoewel de kans daarop zeer reëel was – er zijn geen slachtoffers gevallen.

Voor het bepalen van de hoogte van de straf heeft de rechtbank aansluiting gezocht bij vergelijkbare zaken waarin overtredingen van (milieu)vergunningen tot een (grote) brand hebben geleid, zoals de brand bij SE Fireworks in Enschede en de brand in café De Hemel in Volendam, waarbij vele doden en gewonden vielen. De directeuren van SE Fireworks kregen een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van één jaar, de exploitant van het Volendamse café een werkstraf van 240 uur, een voorwaardelijke gevangenisstraf en een beroepsverbod van twee jaar.

Beroepsverbod

Om te voorkomen dat de veroordeelden opnieuw in soortgelijke fouten vervallen, heeft de rechtbank hen een beroepsverbod opgelegd. De veroordeelden mogen twee jaar lang geen leidinggevende of anderszins verantwoordelijke positie bekleden in een chemisch bedrijf in de hoogste risicocategorie. Overtreding van dit verbod is een misdrijf.

Werknemer niet vervolgd

Tijdens de behandeling van de zaak heeft de verdediging aangevoerd dat de officier van justitie ten onrechte niet de werknemer vervolgde die de brand feitelijk had gesticht. De rechtbank stelt vast dat in het vooronderzoek aan de werknemer inderdaad de onvoorwaardelijke toezegging is gedaan dat hij voor dit feit nooit vervolgd zou worden. Volgens de rechtbank heeft de officier van justitie echter toereikend gemotiveerd waarom zij ervoor heeft gekozen om in deze strafzaak alleen de directeur en leidinggevenden te vervolgen.

Enorme schade

Het inmiddels failliet verklaarde Chemie-Pack bewerkte en verpakte chemische producten. Het bedrijf behoorde tot de categorie meest risicovolle chemische bedrijven in Nederland, en moest voldoen aan een aantal wettelijke – en vergunningsvoorschriften ter voorkoming van nadelige gevolgen voor milieu en veiligheid.

Op 5 januari 2011 ontstond een grote brand op het terrein van Chemie-Pack, waardoor het bedrijf en een deel van een naastgelegen bedrijf werden verwoest. Op en om het terrein van Chemie-Pack is door het wegspoelen van chemische stoffen een enorme milieuschade is ontstaan. Daarnaast kregen omwonenden tot in de wijde omtrek te maken met een grote rookwolk met mogelijk schadelijke stoffen.

Er zijn hoge kosten gemaakt voor het schoonmaken van de verontreinigde bodem en oppervlaktewateren.

Bron: de Rechtspraak