In september 2019 spraken ABN AMRO, ING, Rabobank, Triodos Bank en de Volksbank af om hun (zakelijke) transactiedata bij elkaar te brengen, om zo de loop van criminele geldstromen te kunnen ontsluieren. Eind 2020 is de gezamenlijke organisatie Transactiemonitoring Nederland (TMNL) een feit. Klaar om vanaf 2021 witwassen een significante slag toe te brengen, aldus TMNL CEO Norbert Siegers. En voor aansluiting van ook andere banken.

Norbert Siegers heeft ruim 25 jaar ervaring in de financiële dienstverlening, met een focus op retailbankieren, in verandertrajecten waar technologie en business development bij elkaar komen. Siegers: “Laatste jaren was mijn rode draad: het ontwikkelen van innovatieve diensten met een forse technologiecomponent, het vervolgens van de grond krijgen en snel resultaten boeken. Van idee naar execution.”

Geldstromen verhullen

Ook TMNL heeft die vernieuwing zeker in zich, vindt Siegers: “Allereerst dat banken dit samen doen. Banken zeiden: witwassen verder bestrijden kan alleen effectief als we onze data samenvoegen en op zoek gaan naar patronen. Unieke patronen, die individuele banken niet kunnen ontdekken. In de eerste proef bewees TMNL dat we data op een veilige manier bij elkaar kunnen krijgen. Ook toonden we aan dat we in de gezamenlijke data unieke patronen konden ontdekken. Op basis hiervan konden we effectieve alerts genereren die de individuele bank dan zelf kan onderzoeken. Nu gaan we verder met onderzoeken en analyseren hoe criminele geldstromen lopen. En hoe criminelen trachten die stromen te verhullen.”

“Die verhullingen boven tafel krijgen, dat is de essentie van TMNL, vervolgt Siegers: “Dat vraagt om een goed idee over de benodigde tooling. Wat voor soort platform zetten we neer, hoe ontwikkelen we dat verder en hoe ga je privacy van klanten goed beschermen? Maar ook: hoe ga je om met de onvolwassenheid in de markt op dit vlak? Het toepassen van data science op financiële criminele geldstromen is weliswaar niet nieuw. Maar de computerkracht is enorm gegroeid. Daar mogen we best hoge verwachtingen van hebben. Ook van de kracht van samenwerking. Banken in Nederland weten elkaar snel te vinden. Soms lijkt het Nederlandse poldermodel een rem te zijn. Maar ik denk dat TMNL juist een voorbeeld is van een goede samenwerking tussen banken om dingen snel voor elkaar krijgen.”

Mijlpalen

Naast de proef in het voorjaar 2020 kende TMNL nog een aantal mijlpalen dit jaar, blikt Siegers terug: “De keuze voor het platform was een belangrijke. Dat bouwen we verder uit, zodat we snelheid kunnen maken. Mijlpaal was ook de – onder de huidige beperkingen - eerste datalevering van banken aan TMNL, eind 2020 en begin 2021. En niet te vergeten de aandeelhoudersovereenkomst tussen banken en TMNL - op 8 juli. Belangrijke stap was ook het optuigen van het risk framework en dit ook goed inrichten op het nieuwe platform. Ook de banken zelf – als data-eigenaren – verzetten enorm veel werk. Veilige data- aanlevering, daar komt heel wat bij kijken.”

2021 en verder

Ook voor de nabije toekomst heeft TMNL een aantal ankerpunten, aldus Siegers: “Ten eerste voor 2021: bewijzen dat TMNL in praktijk doet wat het moet doen. Namelijk alerts genereren die waardevol zijn voor de banken en daarmee ook voor Finance Intelligence Unit (FIU-NL). Alerts dus die de opsporing van financiële criminaliteit vergemakkelijken en de effectiviteit van de aanpak van witwassen vergroten. Tweede ankerpunt is vanaf 1 januari 2022 het toevoegen van particuliere transactiedata aan TMNL - op voorwaarde dat de wetgeving uit het Plan van Aanpak Witwassen van kracht is. Dit wetsvoorstel ligt nu bij de Raad van State en zal naar verwachting begin 2021 het parlementaire proces ingaan.”

“Daarna kunnen we kijken of we TMNL zo kunnen inrichten dat de banken ook hun individuele transactiemonitoring en onderliggende IT-applicaties kunnen uitbesteden aan TMNL. Maar daarvoor moeten we echt eerst in 2021 laten zien dat we TMNL operationeel krijgen en direct toegevoegde waarde levert.”

Significante slag

Siegers: “2021 is voor mij succesvol als de wettelijke belemmeringen worden weggenomen middels het Plan van Aanpak Witwassen en we daadwerkelijk de waarde opleveren die we voor ogen hadden. Nieuwe en misschien ook onverwachte inzichten, die je alleen kunt bereiken met gecombineerde data. Inzichten die ook het vertrouwen geven dat we méér boven tafel kunnen krijgen. En ook veel effectiever. Succesvol betekent ook dat andere banken willen aansluiten op TMNL.”

Siegers tot slot: “Verder hoop ik dat we eind 2021 werken met een groot aantal toegewijde medewerkers. Mensen met data en engineering skills, met kennis van het vak en die graag werken met baanbrekende technologie. Mensen die ons, de banken en onze partners uit het publieke veld helpen om die lange-termijn-wens van gezamenlijke transactiemonitoring te verwezenlijken. Witwassen uitbannen is wellicht een utopie. Maar met TMNL hopen we het wel een significante slag toe te brengen.”