Het Openbaar Ministerie heeft in de rechtbank in Zwolle 12 maanden gevangenisstraf geëist tegen een 58-jarige man uit de gemeente Steenwijkerland voor valsheid in geschrifte. Het OM verdenkt hem ervan dat hij documenten vervalste, door onrechtmatig naam- en logogebruik van het Van Gogh Museum, om de echtheid van een schilderij aan te tonen. Hij bood het doek, vergezeld van de vervalste documenten, als voorstudie van Van Goghs werk ‘De Oogst’, wereldwijd aan kunsthandelaren aan voor 15 miljoen euro.

Van de geëiste 12 maanden gevangenisstraf zijn 4 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 3 jaar.

Aangifte

Een commissionair deed eind juni 2015 aangifte van poging tot oplichting en valsheid in geschrifte. Hij had een voorstudie van Van Goghs ‘de Oogst’ aangeboden gekregen. Voor twee kunsthandelaren gold hetzelfde. De man uit Steenwijkerland overhandigde hen ook een authenticiteitsdocument en een brief uit naam van het Van Gogh Museum (VGM). In de brief stond dat het museum het werk toeschrijft aan Van Gogh.

Echter, bij navraag door de commissionair bij het VGM, bleek het om vervalste documenten te gaan. De valse brief bleek een bewerking van een eerder verzonden brief van het VGM waarin het schilderij, na een beoordeling, juist niet aan Van Gogh werd toegeschreven. De kunsthandelaren meldden zich daarop bij de politie. Het museum zelf deed ook aangifte bij de politie in verband met de vervalste documenten, waarbij de naam van het VGM onrechtmatig gebruikt is.

Kluis

Vanuit verschillende landen is interesse getoond voor het door verdachte aangeboden werk. Bij de verdachte zijn verschillende contracten en versies van contracten tussen hem en potentiële kopers aangetroffen.

Na onderzoek van de politie en het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie (OM), bleek het doek onverzekerd in een kluis in Hilversum te zijn opgeslagen. Het schilderij is daar op 17 augustus 2015 aangetroffen en inbeslag genomen.

Aanhouding

Op 18 augustus 2015 is de man uit Overijssel aangehouden en is zijn woning doorzocht. Bij zijn aanhouding overhandigde hij een map met papieren die betrekking hadden op het schilderij. Uit deze documenten bleek onder meer dat verdachte met veel mensen zaken deed over dit schilderij. Ook zijn tijdens de doorzoeking van zijn woning een computer en iPad van verdachte in beslag genomen. Daarop zijn onder meer verschillende leeggemaakte versies van de echte brief van het VGM en het vervalste authenticiteitsrapport aangetroffen.

Bewust misleid

Het Openbaar Ministerie heeft er voor gekozen om in deze strafzaak weg te blijven van de discussie of het schilderij echt is of niet. “Het oordeel van het VGM ligt er en is duidelijk”, aldus de officier van justitie in de zittingszaal vanmiddag. “Het gaat het Openbaar Ministerie er om dat deze frauderende verdachte bewust mensen heeft misleid. Dat deed hij door documenten te vervaardigen en te verspreiden die valse verwachtingen schepten en die ten onrechte zouden hebben kunnen leiden tot investering van vele miljoenen.”

Beslag

Het VGM beoordeelt op jaarbasis zo’n 200 schilderijen als niet authentiek. De officier van justitie: “Deze gaan we niet bij iedereen van de muur halen, want het enkele bezit is niet strafbaar.” Het wordt natuurlijk kwalijk als, zoals in deze zaak, anderen opzettelijk vals worden voorgelicht over de echtheid. De officier: “Verdachte heeft ten koste van anderen heel veel geld willen verdienen en was bereid om hiervoor ver te gaan. Daarbij heeft hij niet geschroomd om de reputatie van een wereldberoemd museum en die van kunsthandelaren te beschadigen.”

Er ligt nog altijd beslag op het schilderij, maar strafvorderlijk gezien is teruggave van het doek aan verdachte de enige mogelijkheid. Echter, ook de Belastingdienst heeft beslag gelegd op het schilderij, vanwege een openstaande belastingschuld van de man uit Steenwijkerland.