Wegwerken corona-achterstanden strafrechtketen voor eind 2021

De Rechtspraak en het Openbaar Ministerie hebben plannen gemaakt om de door de coronacrisis ontstane achterstanden bij strafzaken te lijf te gaan. Zo werken rechtbanken en gerechtshoven met ruimere openingstijden, waardoor bijvoorbeeld avondzittingen mogelijk zijn. Daarnaast worden meer strafzaken door een enkelvoudige kamer (1 rechter) behandeld en zal het OM vaker gebruik maken van de mogelijkheid zelf een strafbeschikking op te leggen. De achterstanden worden ook ingelopen door inzet van oud-rechters die onlangs met pensioen zijn gegaan. Hiervoor is nieuwe wetgeving in de maak.

Verantwoordelijkheid

De Rechtspraak en het OM voelen beide een grote maatschappelijke verantwoordelijkheid om de ontstane achterstanden komend jaar weg te werken. Het OM zal meer lichtere zaken zelf afdoen met een OM-strafbeschikking en de Rechtspraak is van plan meer zaken enkelvoudig te behandelen. Wel blijft het uiteindelijk aan de individuele rechter om, als een zaak voor de rechter wordt gebracht, te bepalen op welke wijze een zaak wordt behandeld.

Door de aangekondigde maatregelen ontloopt niemand zijn of haar berechting. Het uitgangspunt is en blijft dat de belangen en rechten van verdachten, slachtoffers, hun familie en andere betrokkenen gewaarborgd zijn. Alle betrokken partijen in de strafrechtketen nemen op dit moment maatregelen om achterstanden door de coronacrisis op te lossen, dat gebeurt in goed overleg met elkaar. De vandaag aangekondigde maatregelen gaan op 1 juli in. Ze zijn tijdelijk en gelden tot de corona-achterstanden zijn weggewerkt.

Corona-achterstanden

Ondanks de beperkte toegankelijkheid van de gerechtsgebouwen door de uitbraak van het coronavirus, is het de Rechtspraak gelukt om de afgelopen weken 75 procent van de rechtszaken te behandelen. Dit gebeurde veelal online, schriftelijk of telefonisch. Door het coronabestendig maken van gerechtsgebouwen zijn inmiddels steeds meer fysieke zittingen mogelijk.

Waar mogelijk worden ook strafzaken schriftelijk of via een videoverbinding behandeld, bijvoorbeeld als het gaat om regie- of pro formazittingen. Voor de inhoudelijke behandeling van strafzaken is echter een fysieke zitting meestal noodzakelijk. Tussen 17 maart tot 21 mei konden door de uitbraak van het coronavirus ongeveer 14 duizend misdrijfzaken bij de rechtbanken en ruim 3 duizend strafzaken bij de gerechtshoven niet door de rechter worden behandeld. Deze achterstand kan niet worden ingelopen met reguliere werkwijzen en de bestaande personele bezetting, daarom zijn extra maatregelen noodzakelijk.