Witwassers staan nu sneller in spotlights

Door alle coronamaatregelen komen witwassers in het nauw. Met gesloten grenzen en vliegtuigen aan de grond kan crimineel geld nergens heen. Witwaspraktijken komen dus sneller aan het licht, zegt Suzanne Visser. Zij werkt vanuit de FIOD bij het Anti Money Laundering Centre (AMLC). Samen met de douane, politie, gemeenten en banken strijdt ze tegen witwaspraktijken.

Een witwasser verbergt crimineel geld of geeft het via allerlei trucs een ‘legale status’. Bij het Anti Money Laundering Centre (AMLC) werken publieke en private partijen samen aan witwasbestrijding. Zoals de FIOD, de politie, banken en de Financial Intelligence Unit (FIU). Momenteel zijn de meeste medewerkers bij het AMLC van de FIOD, net als ik. We analyseren trends en fenomenen in het witwassen, bijvoorbeeld aan de hand van data, draaien projecten en doen aan preventie en voorlichting.

Miljoenen aan cash

Sinds maart ben ik voornamelijk bezig met witwasbestrijding ten tijde van corona. Wat is er voor een witwasser veranderd door de overheidsmaatregelen? Tegen welke voor- en nadelen loopt hij aan? Om wilde theorieën over witwassen in coronatijden voor te zijn, schreef het AMLC een visie. We kropen als het ware in het hoofd van de witwasser en beschreven onze verwachtingen. Witwassers moesten hun aanpak snel veranderen, en wij dus ook. Onze visie deelden we met partijen als de FIOD, de politie en het OM. Aan de hand van data testen we of onze voorspellingen ook echt uitkomen. En zo ja, dan sluiten we daar in de opsporing van witwassers op aan.

Onze verwachting was bijvoorbeeld dat cash zich ging ophopen. Veel witwassers verplaatsen hun geld normaal gesproken via transport, waardeverplaatsing (Trade Based Money Laundering) of via ondergronds bankieren. Crimineel geld blijft vaak niet in Nederland. Maar nu gingen de grenzen dicht en lag het vliegverkeer plat. Cash kon geen kant op. Dat blijkt nu ook uit opsporingsonderzoeken: politie en FIOD vonden al miljoenen aan cash, laatst zelfs ruim 12 miljoen euro op 1 locatie. Geldhonden kunnen nu dus extra belangrijk zijn bij doorzoekingen.

Dekmantel dicht

Veel witwassers maken gebruik van een dekmantel: denk aan een nagelsalon, café of sportschool. Het geld stroomt zwart naar binnen en komt wit, als ‘omzet’, naar buiten. Toen die gelegenheden dicht gingen, kregen witwassers een probleem. De verwachting is dat sommigen alsnog omzet hebben opgegeven bij de Belastingdienst. Zij stonden al snel in de schijnwerpers, want een gesloten tent kan natuurlijk niets omzetten.

Anderen richtten snel een ander bedrijfje op dat wél omzet kon draaien tijdens corona. Zoals een webshop. En we denken dat een deel het zwarte geld heeft afgestort op een bankrekening. Als AMLC onderzoeken we al die noodsprongen met samenwerkingspartijen en we kijken naar data van de Kamer van Koophandel. Banken zijn een belangrijke poortwachter en letten extra goed op nieuwe trends in transacties, zoals ongebruikelijke internationale overboekingen.

IJzer smeden

Deze coronacrisis biedt een unieke kans om zwart geld op te sporen. Want zaken die normaal verduisterd zijn, komen nu aan het licht. De wereld stond in maart op zijn grondvesten te trillen en criminelen waren ook even van de leg. Wij moesten heel snel besluiten: waar liggen onze kansen en hoe pakken we die zo snel mogelijk? Per week veranderde de situatie en dus ook de bewegingsvrijheid voor criminelen. Zolang de beperkende maatregelen door corona nog van kracht zijn heeft dat gevolgen voor het grensverkeer en biedt dat opsporingskansen. Ik ben er trots op dat ik daar een bijdrage aan kan leveren.

Bron: Belastingdienst