'Yates Memo maakt veroordeling individuen bij corruptie mogelijk'

In de Verenigde Staten is de Foreign Corrupt Practices Act (FCPA) een middel om corruptie over de grens aan te pakken. Echter, het zijn vooral de bedrijven die gestraft worden en niet individuen; het veroordelen van individuen voor buitenlandse corruptie is nog vrij ongewoon. Meestal treffen bedrijven een schikking met justitie en gaat het personeel ongestraft. Daarmee zijn volgens sommige critici de boetes voor corruptie ingecalculeerde kosten geworden voor veel bedrijven. Daarom werd afgelopen week in de Verenigde Staten een nieuw beleid gepresenteerd met betrekking tot individuele verantwoordelijkheid in alle corruptiezaken, inclusief buitenlandse corruptie. Dit nieuwe beleid, beter bekend als de “Yates Memo”, signaleert het einde van het incalculeren van corruptiekosten voor bedrijven. De memo stelt verschillende regels op voor individuele aansprakelijkheid voor zakelijke misstappen. Ten eerste maakt de memo duidelijk dat de focus in corruptieonderzoeken vanaf het begin op individuen moet liggen. Zodoende moet het makkelijker worden de verantwoordelijkheid van individuen te bepalen. Ten tweede moet een betrokken bedrijf alle relevante informatie betreffende betrokken individuen vrijgeven om als meewerkend te worden aangemerkt. Voorheen kon een bedrijf claimen dat het meegewerkt had aan het onderzoek wanneer het alleen informatie over bepaalde individuen had vrijgegeven. Ten derde stelt de memo vast dat schikkingen tussen bedrijven en justitie niet als vervanging kunnen worden gezien voor eventuele zaken tegen individuen. In geen enkele regeling mogen elementen worden opgenomen die individuen zouden vrijpleiten. Ook mogen schikkingen met bedrijven niet plaatsvinden zonder dat er een plan is om de individuele zaken op te lossen. Ten vierde moeten strafrechtelijke en civiele advocaten samenwerken en alle mogelijke oplossingen beschouwen, ook een gevangenisstraf of een boete voor een individu.

Met de memo wordt het voor bedrijven belangrijker om due diligence toe te passen op de acties van individuen. Verder zullen individuen langer nadenken voor zij bij corruptie betrokken raken; ze kunnen nu immers individueel worden berecht voor deze acties. Wel moet worden aangemerkt dat het risico bestaat dat bedrijven corruptiezaken op hun werknemers afschuiven. Voorheen was dit andersom het geval: in veel gevallen werden de werknemers ontzien in de veroordeling doordat bedrijven weinig informatie over individuele betrokkenheid loslieten. Ook leidt dit nieuwe beleid er mogelijk toe dat het vertrouwen van de burger in het rechtssysteem toeneemt. In eerdere zaken waarbij een schikking werd getroffen werd nog wel eens gespeculeerd over de mogelijkheid dat aanklagers en bedrijfsadvocaten onder één hoedje speelden.

De Yates Memo is een goede stap in het aanpakken van corruptie door bedrijven. Zowel bedrijven als werknemers zullen met het nieuwe beleid beter opletten dat ze niet over de schreef gaan. Ook voor de strijd tegen buitenlandse corruptie is dit een grote vooruitgang: vanaf nu kunnen individuen die hun handen vuil hebben gemaakt daadwerkelijk verantwoordelijk worden gehouden. Niet langer kunnen zij zich verschuilen achter het bedrijf dat een schikking treft. Ook Nederland kan een hoop opsteken van de memo. In Nederland is nog nooit een individu veroordeeld voor buitenlandse corruptie. Het invoeren van soortgelijk beleid zou daarom zeker een interessante optie zijn.

Bron: Transparency International