14e Sanctiepakket aangenomen

Vorige week is het 14e pakket sancties tegen Rusland aangenomen door de Raad. Het pakket bevat belangrijke nieuwe maatregelen op het gebied van energie, gericht op vloeibaar aardgas (LNG), en maatregelen gericht op schepen die Rusland ondersteunen in zijn oorlog. Met betrekking tot LNG verbiedt het pakket alle toekomstige investeringen in, en exporten naar, LNG-projecten in aanbouw in Rusland. Het zal ook, na een overgangsperiode van 9 maanden, het gebruik van EU-havens voor de overslag van Russisch LNG verbieden. Bovendien verbiedt het pakket de import van Russisch LNG in specifieke terminals die niet zijn aangesloten op het EU-gaspijpleidingennetwerk.

Voor het eerst heeft de EU een maatregel aangenomen die gericht is op specifieke schepen die bijdragen aan de oorlog van Rusland tegen Oekraïne. Deze schepen zijn onderworpen aan een havenverbod en een verbod op dienstverlening. Deze schepen kunnen om verschillende redenen worden aangewezen, zoals hun ondersteuning bij het vervoer van militaire uitrusting voor Rusland, het vervoer van gestolen Oekraïens graan en ondersteuning bij de ontwikkeling van de Russische energiesector, bijvoorbeeld door het vervoer van LNG-componenten of overslag van LNG. Deze maatregel richt zich ook op tankers die deel uitmaken van Poetin's 'donkere vloot' die de caps van de EU en de Prijs Cap Coalitie omzeilen, terwijl ze bedrieglijke scheepvaartpraktijken hanteren zonder rekening te houden met internationale normen. In deze eerste ronde van vermeldingen heeft de EU 27 schepen op deze lijst geplaatst. Deze lijst kan zo vaak als nodig worden bijgewerkt om de voortdurend veranderende betrokkenheid van deze schepen bij de oorlog van Rusland tegen Oekraïne aan te pakken.

Bovendien introduceert het pakket nieuwe vermeldingen van individuen en entiteiten die verantwoordelijk zijn voor acties die de territoriale integriteit, soevereiniteit en onafhankelijkheid van Oekraïne ondermijnen of bedreigen. In totaal zijn 116 extra vermeldingen van 69 individuen en 47 entiteiten onderworpen aan bevriezing van tegoeden, en – in het geval van individuen – ook aan reisverboden.

Het pakket versterkt de financiële sancties aanzienlijk door een verbod in te voeren voor EU-banken buiten Rusland om het financiële berichtensysteem SPFS te gebruiken, dat het Russische equivalent van SWIFT is. Het stelt de Raad ook in staat om een lijst op te stellen van niet-Russische banken in derde landen die verbonden zijn met een dergelijk systeem; die banken zullen verboden worden zaken te doen met EU-operatoren. Ten slotte introduceert het een verbod op transacties met banken en aanbieders van crypto-activa in Rusland en derde landen die transacties faciliteren die de Russische defensie-industrie ondersteunen. Deze nieuwe sancties zullen het vermogen van het Kremlin om fondsen te kanaliseren om zijn oorlogsmachine te financieren, beperken.

Een van de belangrijkste doelstellingen blijft het beperken van Russische inkomsten en het versterken van exportbeperkingen op industriële goederen en geavanceerde technologie. Het pakket beperkt de export van negen extra dual-use en geavanceerde technologie-items (bijv. microgolf- en luchtversterkers, vluchtgegevensrecorders en all-terrain voertuigen) en breidt de exportverboden uit op bepaalde soorten industriële producten, chemische stoffen, kunststoffen, voertuigonderdelen en machineriegoederen (EUR 5 miljard aan EU-exporten voor de invasie, in 2021). Bovendien zijn de export en de overdracht van mangaanerts nu verboden.

Het pakket legt ook strengere beperkingen op voor de export van dual-use en geavanceerde technologie-items naar 61 entiteiten – gevestigd in Rusland (28) en in derde landen (33) – die direct of indirect geassocieerd zijn met het Russische militaire complex en dus bijdragen aan de ondersteuning van de Russische oorlog van agressie. Bovendien breidt het pakket het importverbod uit naar helium, dat aanzienlijke inkomsten voor Rusland genereert.

Omdat Rusland voortdurend manieren zoekt om sancties te omzeilen, heeft de EU haar strategieën opnieuw beoordeeld en aangepast. Om de toegang van Rusland tot beperkte goederen en technologie verder te beperken, bevat dit pakket verschillende maatregelen die bedoeld zijn om de naleving door de particuliere sector te bevorderen, de handhaving door nationale bevoegde autoriteiten te ondersteunen en het omzeilen van sancties te belemmeren, onder meer door de buitenlandse dochterondernemingen van EU-operatoren in de gaten te houden.

Het bevat bovendien specifieke initiatieven om EU-operatoren te beschermen tegen onteigening en om te reageren op andere onrechtmatige acties van de Russische staat, waaronder de diefstal van intellectueel eigendom.

Het pakket verfijnt ook het importverbod op Russische diamanten dat al was afgesproken in het 12e sanctiepakket. Het verduidelijkt dat het verbod niet van toepassing is op diamanten die zich in de EU of in een derde land (anders dan Rusland) bevonden, of die werden gepolijst of vervaardigd in een derde land, voordat het verbod op Russische diamanten van kracht werd (het zogenaamde ‘grandfathering'). Het staat ook tijdelijke invoer of uitvoer van sieraden toe, bijvoorbeeld voor handelsbeurzen of reparaties. Bovendien verlengt het pakket de overgangsperiode met zes maanden (tot 1 maart 2025) na welke het volledige traceerbaarheidssysteem voor de invoer van ruwe en gepolijste natuurlijke diamanten verplicht zal worden. Daarnaast stelt het het verbod op sieraden met Russische diamanten die in derde landen anders dan Rusland zijn verwerkt, uit tot de Raad besluit het verbod te activeren in het licht van acties die binnen de G7 zijn ondernomen om die maatregel te volgen.

Verder omvat het nieuwe pakket maatregelen ter bescherming van onze democratische processen en ter bestrijding van Russische inmenging, zoals het verbieden van politieke partijen om financiering te ontvangen van de Russische staat. Het omvat ook maatregelen ter versterking van bestaande transportbeperkingen, met name het vliegverbod en het verbod op wegvervoer.