Artikel: Kafkaësk algoritmisch bestuur

/

Het toeslagenschandaal kan worden geduid als een uitdrukking van irrationaliteit dat zich openbaart in een context van algoritmisch bestuur, dat wil zeggen, van geautomatiseerd bestuur waarbij algoritmes worden ingebed in bestaande werkprocessen en bureaucratische structuren (Ossewaarde, 2020; Bellanova et al., 2021). Het is een irrationaliteit die is verbonden met algoritmische technologie en bureaucratie. Om nog beter fraude bij het claimen van sociale voorzieningen op te kunnen opsporen begon de Belastingdienst in 2013 met het gebruik van een voorspellend en zelflerend algoritme (Kleinnijenhuis, 2021). Dat algoritme – een set van procedures of geautomatiseerde instructies voor het oplossen van een bepaald probleem – is ontworpen vanuit bepaalde aannames die typerend zijn voor een ambtelijke bureaucratie die opereert in een politieke omgeving die wordt gekenmerkt door een wijdverbreid ‘xenofoob’ wantrouwen jegens sociaal zwakkeren (Wacquant, 2009; Amnesty International, 2021).

In zijn jacht op mogelijke fraudeurs pakte de Belastingdienst vooral kwetsbare groepen (vooral alleenstaande moeders) met lage inkomens (meer dan 80% had een huishoudinkomen van minder dan € 20.000 per jaar) en mensen met een tweede nationaliteit (meer dan 70% had een migratieachtergrond). De Belastingdienst ontwierp een algoritmisch systeem waarin een laag inkomen werd gezien als een hoog risico op fraude, terwijl een hoog inkomen als een laag risico werd beschouwd. Het algoritme was dus systematisch bevooroordeeld in de geautomatiseerde ambtelijke controle op fraude. Daarnaast kregen in dit systeem mensen die kleine fouten in hun aanvraag voor toeslag hadden gemaakt al snel de kwalificatie van ‘grove schuld’. Zij werden zwaar gestraft. Zo werden tienduizenden ouders en kinderen op grove wijze geslachtofferd.

Lees verder:

/ /
, ,

BijzonderStrafrecht.nl

Print Friendly and PDF ^