Het BFT maakte in 2022 een vertaalslag van de reeds ingezette ontwikkellijnen zoals de versterking van het preventieve toezicht en ketensamenwerking. Dit resulteerde in drie ambities waaraan de organisatie de komende jaren prioriteit geeft, te weten: het sturen op duurzame impact, het bestrijden van ondermijning en het inspelen op technologische ontwikkelingen.

Opvolgen actiepunten FATF

De Financial Action Task Force (FATF) publiceerde in 2022 haar evaluatierapport over het Nederlandse beleid tegen witwassen en terrorismefnanciering. De FATF is een samenwerking tussen landen en is in 1989 opgericht in opdracht van de G7. De FATF ontwikkelde aanbevelingen die landen moeten implementeren in hun nationale weten regelgeving. De FATF evalueert periodiek of landen aan de FATF-aanbevelingen voldoen. Het BFT heeft kennisgenomen van de bevindingen en de daarop geformuleerde actiepunten die het BFT raken. Ook heeft het BFT hier in 2022 opvolging aan gegeven, zowel zelfstandig als in samenwerking met de ketenpartners. Dit ziet onder meer toe op ontwikkelingen in de sanctiewetgeving en het toezicht daarop én het vernieuwen en moderniseren van de huidige leidraden Wwft.

Samenwerken met AFM

Het BFT zet volop in op actieve samenwerkingsverbanden met medetoezichthouders zoals de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Zo is in 2022 met de AFM overeengekomen om in 2023 een gezamenlijk themaonderzoek uit te voeren bij accountantskantoren. In dit themaonderzoek vragen we het risicobeleid en risicomanagement uit. Dit versterkt het (integriteits)toezicht op accountants. Daarnaast wisselden het BFT en de AFM afgelopen jaar op basis van het samenwerkingsconvenant informatie en signalen uit.

Samenwerken met FEC

Het BFT wil de samenwerking met het Financieel Expertise Centrum (FEC) intensiveren. Het FEC is een samenwerkingsverband van autoriteiten met een toezichts-, controle-, vervolgings- of opsporingstaak in de fnanciële sector. Het centrum is opgericht om de integriteit van deze sector te versterken. Momenteel neemt het BFT alleen deel als participant in het FEC-programma ‘Bestrijding Terrorismefnanciering’. Eind 2022 startten we inleidende gesprekken met het FEC om te zien of én hoe we zouden kunnen toetreden als FEC-partner.

Bestrijden van ondermijning

De versterking van de aanpak van (georganiseerde) ondermijnende criminaliteit is een van de speerpunten van het huidige kabinet. Het voorkomen, verstoren, opsporen en vervolgen van deze criminaliteit vergt de komende jaren zeer grote inspanningen. Het kabinet stelde dan ook structureel extra middelen ter beschikking, ook aan het BFT. Want de beroepsgroepen waarop we toezicht houden, spelen als poortwachters een cruciale rol bij het tegengaan van ondermijnende criminaliteit. Om opvolging te geven aan deze ambitie heeft het BFT in 2022 onder andere het volgende verricht.

Signalen van de Belastingdienst opvolgen
Voorlichting aan administratiekantoren
Onderzoek bij zorginstellingen

Wwft in cijfers

In 2022 voerde de afdeling 54 integrale onderzoeken uit. Het aantal integrale onderzoeken is hoger dan in 2021 (43 onderzoeken), omdat de afdeling in 2022 meer capaciteit kreeg. Drie integrale onderzoeken zijn uitgevoerd in het kader van verkregen informatie uit het Programma Terrorismefnanciering (TF) van het FEC. Ook nam het BFT deel aan de maandelijkse datarooms van dit programma. Uit een analyse door het FEC in 2022 bleek dat de uitkomsten van drie eerdere BF-onderzoeken (buitenland fnanciering) die het BFT uitvoerde, leidden tot meerdere interventies door andere FEC-partners. Diverse themaonderzoeken In 2022 voerde het BFT diverse themaonderzoeken uit. Zo onderzochten we Wwft instellingen die zijn samengegaan met andere Wwft-instellingen, of deze hebben overgenomen. Het BFT wilde inzicht verkrijgen in hoe deze instellingen de naleving van de Wwft waarborgden ten aanzien van de overgenomen cliëntenportefeuille. Het BFT richtte zich hierbij specifek op accountantskantoren. Uit het themaonderzoek bleek dat het samengaan met of het overnemen van een andere Wwft-instelling (en haar cliënten) de nodige aandachtspunten met zich meebrengt. Zo dient de instelling te toetsen of het (Wwft-)cliëntenonderzoek van overgenomen cliënten voldoet aan het eigen vigerende (Wwft-)risicobeleid en risicomanagement. Hieronder vallen ook de eigen procedures rondom identifcatie, verifcatie en dossiervorming. Het BFT constateerde dat met name de diepgang en eenduidigheid van de vastlegging rondom het cliëntenonderzoek en de daarin gemaakte keuzes en afwegingen voor verbetering vatbaar zijn. Betrokken Wwft-instellingen ontvingen individueel terugkoppeling van het BFT. In 2023 bekijkt het BFT in welke vorm dit themaonderzoek opvolging kan krijgen.

Trends en ontwikkelingen ongebruikelijke transacties

In 2022 deden de instellingen die onder toezicht van het BFT staan in totaal 3.918 meldingen van ongebruikelijke transacties bij de FIU (2021: 4.166). In 2022 deden 805 instellingen die onder het toezicht van het BFT vallen één of meerdere meldingen van ongebruikelijke transacties. Dit is hoger dan voorgaand jaar (2021: 740).

Handhaving

In 2022 nam het BFT in totaal 173 handhavingsmaatregelen. Zo stuurde het BFT 117 waarschuwingsbrieven naar notarissen, gerechtsdeurwaarders en Wwft-instellingen. Daarnaast voerde het BFT elf handhavingsgesprekken met notarissen, gerechtsdeurwaarders en een Wwft-instelling. Verder heeft het BFT in het kader van de Wwft negen aanwijzingen opgelegd aan instellingen. Daarnaast zijn er twaalf tuchtklachten tegen notarissen en twee tuchtklachten tegen gerechtsdeurwaarders ingediend en zijn er zestien bestuurlijke boetes inzake de Wwft opgelegd. Het BFT legt bij zijn handhaving de nadruk op de menselijke maat en het individueel informeren van de onder toezicht staande persoon of instelling. In zijn gesprekken streeft het BFT naar actief herstel en het kantoorbreed bespreekbaar maken van interne werkwijzen en normconform gedrag binnen de beroepsgroepen. Daarnaast geeft het BFT via webinars, podcasts, website en LinkedIn tips om omissies te voorkomen.