Brief AP over implementatie Klokkenluidersrichtlijn: AP kan door gebrek aan middelen geen volwaardige uitvoering geven aan de richtlijn

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft op 2 december een brief gestuurd aan de leden van de Tweede Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken over de Implementatie Europese richtlijn bescherming klokkenluiders.

De AP is aangemerkt als een van de ‘meldpunten’ voor vermoedens van misstanden en inbreuken. Niet geheel verrassend, want de regeling sluit goed aan op de AVG. De nieuwe regeling betekent voor de AP nieuwe werkzaamheden, zoals extra meldingen (dus bovenop de huidige AVG-klachten en tips). Daarnaast zal de Richtlijn naar verwachting leiden tot een verschuiving in het type meldingen; naar meer meldingen die de AP moet beoordelen en moet opvolgen. De Richtlijn stelt namelijk dat er voor alle meldingen die binnenkomen zorgvuldig moet worden beoordeeld of hieraan opvolging wordt gegeven. Bovendien zal de AP waarschijnlijk in vergelijking met de andere toezichthouders de meeste meldingen ontvangen, omdat ons toezichtveld zeer omvangrijk is; het omvat alle sectoren, zowel publiek als privaat. Juist daarom is voldoende financiering bij de AP van groot belang.

Nu de AP deze taak heeft gekregen, willen én moeten zij deze naar behoren gaan uitvoeren. Voor de uitvoering van deze nieuwe regeling zijn echter mensen en middelen nodig. De AP kan dit niet opvangen met haar huidige capaciteit en middelen. Sinds november 2020 heeft de AP gesprekken gevoerd over de financiële dekking en een claim met toelichting voorgelegd aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Uit deze gesprekken volgt dat het kabinet enkel bereid is om de oprichting van het meldkanaal te financieren (incidentele kosten van ongeveer 100.000 euro). Het kabinet wil echter niet voorzien in de structurele kosten, zoals de inhuur van medewerkers die de meldingen moeten beoordelen en opvolgen (ongeveer 800.000 euro). Volgens het kabinet creëert de Richtlijn namelijk geen nieuwe taken. De AP is het hier niet mee eens. Met andere woorden, er komt straks een meldkanaal zonder bemensing; de telefoon kan niet worden opgenomen en meldingen kunnen niet worden opgepakt.

Om klokkenluiders effectief te kunnen beschermen heeft AP voldoende structurele middelen nodig. De AP kan door gebrek aan middelen geen volwaardige uitvoering geven aan de Richtlijn. Het onvermijdelijke gevolg hiervan is dat het grondrecht op de bescherming van persoonsgegevens en de bescherming van klokkenluiders onder druk komt te staan. De AP roept daarom de leden van de Tweede Kamercommissie voor Binnenlandse Zaken op om bij de plenaire behandeling van het wetsvoorstel kritisch te kijken naar de uitvoeringskosten van de Richtlijn.