Eerste Kamer stemt in met opnemen recht op eerlijk proces in Grondwet

De Eerste Kamer heeft ingestemd met het in de Grondwet opnemen van het recht op een eerlijk proces. Met dit wetsvoorstel - en daarbij toegang tot een onafhankelijke en onpartijdige rechter - wordt de garantie van rechtsbescherming voor individuele burgers in de Grondwet verankerd. De Rechtspraak pleit hier al lange tijd voor, omdat dit recht een belangrijke pijler is van de democratische rechtsstaat.

Bepaling

Grondwetbank in Den Haag

Daarnaast heeft de Eerste Kamer ook ingestemd met het voorstel dat de bepaling 'De Grondwet waarborgt de democratie, de rechtsstaat en de grondrechten' vóór artikel 1 in de Grondwet komt te staan. Hoewel deze begrippen worden gezien als de kernbeginselen van onze rechtsstaat, worden deze nu nog niet expliciet genoemd in de Grondwet. De bepaling moet voortaan als een algemene leeswijzer van de hele Grondwet dienen.

Constitutionele toetsing

De Rechtspraak is van mening dat deze wijzigingen pas echt waarde krijgen als Nederlandse rechters wetten mogen toetsen aan de Grondwet. Onlangs hebben ministers Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en Weerwind (Rechtsbescherming) een brief over constitutionele toetsing aan het parlement aangeboden. Beide bewindslieden geven hierin belangrijke vervolgstappen aan het mogelijk maken van grondwettelijke toetsing door rechters. Daarmee is grondwettelijke toetsing door rechters weer een stap dichterbij gekomen, iets waar de Rechtspraak al sinds 2002 voorstander van is. De Rechtspraak vindt dat een rechter in een individuele, concrete zaak moet kunnen toetsen aan de belangrijkste wet van ons land: de Grondwet.

Procedure wijziging Grondwet

Voor een wijziging van de Grondwet geldt een andere, zwaardere procedure dan bij wijziging van gewone wetten. Het wetsvoorstel moet in 'eerste lezing' door de Tweede en Eerste Kamer met een gewone meerderheid worden aangenomen. Vervolgens moet een nieuwe Tweede Kamer in tweede lezing het voorstel met 2/3 meerderheid aannemen. Pas als de Eerste Kamer vervolgens het voorstel ook met 2/3 meerderheid aanneemt, wat vandaag is gebeurd, is de wijziging van de Grondwet een feit.