EU-scorebord met cijfers over corruptiebestrijding
/Op 8 juni 2023 heeft de Commissie het EU Justice Scoreboard gepubliceerd. Het scorebord geeft een jaarlijks overzicht van de efficiëntie, kwaliteit en onafhankelijkheid van de rechtsstelsels van de lidstaten door objectieve, betrouwbare en vergelijkbare gegevens te verstrekken. Dit instrument maakt het gemakkelijker om beste praktijken te identificeren en uitdagingen en geboekte vooruitgang te volgen.
Voor het eerst bevat het EU-scorebord voor justitie ook gegevens over corruptiebestrijding. Op basis van de antwoorden die de lidstaten hebben gegeven op een specifieke vragenlijst, bevat het EU-scorebord voor justitie 2023 een overzicht van de duur van gerechtelijke procedures over omkoping en een beschrijving van de bevoegdheden van instanties die gespecialiseerd zijn in de preventie en repressie van corruptie.
De figuur hierboven laat zien dat de gemiddelde duur van rechtszaken over omkoping tot de uitspraak in eerste aanleg per lidstaat varieert van 100 dagen tot 1400 dagen.
Corruptiemisdrijven zijn een moeilijk vast te stellen en te onderzoeken vorm van criminaliteit, omdat ze meestal plaatsvinden als onderdeel van een samenzwering tussen twee of meer bereidwillige partijen en er geen onmiddellijk en duidelijk slachtoffer is dat een klacht zou kunnen indienen. Een aanzienlijk deel van de corruptiemisdrijven blijft dus onopgespoord en onderzoeken en vervolgingen kunnen veel tijd in beslag nemen. Om ervoor te zorgen dat de bevoegde autoriteiten voldoende tijd hebben om complexe onderzoeken en vervolgingen uit te voeren, voorziet dit onlangs goedgekeurde voorstel voor een richtlijn inzake corruptiebestrijding in een minimumverjaringstermijn die het mogelijk maakt corruptiedelicten gedurende een voldoende lange periode na het begaan ervan op te sporen, te onderzoeken, te vervolgen en te berechten.
Gespecialiseerde instanties op het gebied van preventie en repressie van corruptie beschikken over de nodige deskundigheid om corruptie te bestrijden. Om ervoor te zorgen dat zij hun mandaat naar behoren kunnen vervullen, stelt de Commissie voor dat zij functioneel onafhankelijk zijn van de regering en beschikken over voldoende gekwalificeerd personeel en over de financiële, technische en technologische middelen, alsook over de bevoegdheden en instrumenten die nodig zijn voor een goed beheer van hun taken. Het voorstel voor een richtlijn zal nu worden besproken door het Europees Parlement en de lidstaten. De Commissie hoopt dat er snel een akkoord over dit belangrijke dossier wordt bereikt.
Figuur 60 van het EU-scorebord voor justitie 2023 laat zien dat op twee na alle lidstaten ook beschikken over een of andere vorm van gespecialiseerde politie om specifieke corruptiezaken te onderzoeken, bijvoorbeeld wanneer deze ernstiger of complexer zijn of betrekking hebben op een bepaalde categorie verdachten.
Figuur 58 van het EU-scorebord voor justitie 2023 geeft een overzicht van de bevoegdheden van preventieve instanties en laat zien dat er een enorme variatie is tussen de nationale instanties. Terwijl veel lidstaten meerdere instanties hebben met elk hun eigen bevoegdheden, hebben andere lidstaten één instantie met uitgebreidere bevoegdheden. Hun bevoegdheden kunnen variëren van controle op vermogensverklaringen, belangen of geschenken tot betrokkenheid bij lobbyregulering of draaideuren. Figuur 59 geeft een gedetailleerd overzicht van de regels voor benoeming en ontslag van de hoofden van preventieve organen, wat een indicatie is van hun onafhankelijkheid.
