Frans wetsvoorstel voor verdere bescherming klokkenluiders

Franse politici hebben een nieuw wetsontwerp ingediend dat zorgt voor een bredere bescherming van klokkenluiders en individuen aanmoedigt om zich rechtstreeks tot de autoriteiten te wenden.

In het wetsvoorstel wordt voorgesteld het huidige meldingsproces, waarbij klokkenluiders hun bezorgdheid eerst intern binnen een bedrijf moeten melden voordat zij naar de autoriteiten stappen, af te schaffen. In plaats daarvan kunnen klokkenluiders kiezen of zij hun werkgever waarschuwen, zich rechtstreeks tot toezichthouders wenden - of zelfs tot de media in gevallen waarin zij met "ernstig en dreigend" gevaar worden geconfronteerd.

Volgens de huidige Franse wetgeving kunnen klokkenluiders alleen tegen vergelding worden beschermd als zij een strikt driestappenplan volgen waarbij zij eerst intern verslag moeten uitbrengen, dan naar de autoriteiten gaan en pas in laatste instantie naar de media lekken.

Een gemengd comité van vertegenwoordigers van de twee wetgevende organen van Frankrijk, de Senaat en de Nationale Assemblee, heeft op 1 februari tot de nieuwe klokkenluidersregeling besloten, na de afronding van partijoverstijgende besprekingen over de wijze waarop Frankrijk de Europese klokkenluidersrichtlijn ten uitvoer moet leggen.

De voorgestelde klokkenluiderswet zou verder gaan dan de minimumvereisten van de richtlijn en de bestaande bescherming actualiseren op grond van Sapin II, een wet uit 2016 die in Frankrijk verstrekkende hervormingen van de corruptiebestrijding heeft ingevoerd. Over het wetsvoorstel moet nog formeel worden gestemd door de Senaat op 16 februari voordat het ofwel naar het Constitutionele Hof ofwel naar president Macron gaat om te worden geratificeerd.

Volgens Franse juristen zal het feit dat klokkenluiders zich rechtstreeks tot de autoriteiten kunnen wenden, zorgen baren bij bedrijven die hun werknemers steeds vaker bereid zouden kunnen vinden om vermeend wangedrag te melden zonder het eerst aan hun werkgever te vertellen.

De commissie heeft ook de definitie van klokkenluider aangepast om bescherming te bieden aan rechtspersonen, zoals liefdadigheidsinstellingen en ngo's, die optreden als facilitators voor klokkenluiders. Volgens het voorstel kunnen dergelijke facilitatoren niet civiel- of strafrechtelijk worden vervolgd voor schade die is veroorzaakt door gerechtvaardigde publieke onthullingen. Bovendien zouden bedrijven en individuen financiële sancties opgelegd krijgen voor het nemen van represaillemaatregelen tegen hen.

Volgens het wetsvoorstel zouden Franse rechtbanken bedrijven kunnen bevelen een voorschot te betalen aan klokkenluiders om de verwachte juridische kosten van een individu te dekken als die persoon het bedrijf voor de rechter daagt wegens represailles. Het zou dan aan de rechtbank zijn om te beslissen of het bedrijf wordt terugbetaald als de klokkenluider verliest. Bovendien kunnen bedrijven en individuen een civielrechtelijke boete van 60 000 euro krijgen als zij represaillemaatregelen tegen een klokkenluider nemen. Onder de huidige Sapin II-wet kunnen bedrijven slechts boetes van 30.000 euro krijgen.