Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State 24 april 2019, ECLI:NL:RVS:2019:1356

De grote kamer van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State hakte een belangrijke bestuursrechtelijke knoop door. Een gedoogbeslissing is geen besluit. Dat geldt ook voor de weigering of de intrekking ervan. Dit betekent dat een gedoogbeslissing niet meer kan worden aangevochten bij de bestuursrechter.

Dat staat in een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van 24 april 2019.

Achtergrond

Het gaat in deze zaak om een gedoogbeslissing van het gemeentebestuur van Bladel. Daarin staat dat de eigenaar van een stal uit 1933 die stal mag blijven gebruiken totdat hij die verkoopt of tot hij komt te overlijden. De eigenaar vindt dat de gedoogbeslissing hem beperkt in zijn eigendomsrecht en is van mening dat hij de zaak daarom aan de bestuursrechter moet kunnen voorleggen.

Meer duidelijkheid nodig

Op dit moment kan in sommige gevallen worden geprocedeerd tegen een gedoogbeslissing of de intrekking of weigering daarvan. Maar de rechtspraak is complex op dit punt. Het is niet eenvoudig te bepalen of iemand met een gedoogbeslissing te maken heeft waartegen hij in beroep kan gaan bij de bestuursrechter. Daarom is meer duidelijkheid nodig, vindt de Afdeling bestuursrechtspraak.

Geen besluit en dus geen beroep mogelijk bij de bestuursrechter

De Afdeling bestuursrechtspraak bepaalt nu dat gedoogbeslissingen (of intrekkingen of weigeringen daarvan) niet “met een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht gelijkgesteld kunnen worden”. Dat betekent dat deze beslissingen dus ook niet meer aangevochten kunnen worden bij de bestuursrechter. De andere optie zou zijn om gedoogbeslissingen wel gelijk te stellen met besluiten, zodat de weg naar de bestuursrechter in alle gevallen open zou staan. Maar dat gaat naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak de “rechtsvormende taak van de bestuursrechter te boven”.

Wel rechtsbescherming

Dit betekent niet dat betrokkenen geen toegang tot de bestuursrechter hebben. Zo kan iemand die wordt geconfronteerd met een gedoogbeslissing het gemeentebestuur vragen om handhaving. Tegen een besluit op zo’n handhavingsverzoek kan beroep worden ingediend bij de bestuursrechter. Bij een weigering om te gedogen of intrekking van een gedoogbeslissing kan een betrokkene het gemeentebestuur om een vergunning vragen. Hij kan ook een handhavingsbesluit afwachten en daartegen procederen bij de bestuursrechter.

Uitzondering

Van de nieuwe regel dat tegen gedoogbeslissingen geen beroep openstaat, mag slechts in “zeer uitzonderlijke gevallen” worden afgeweken, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak. Zij noemt in de uitspraak alleen het uitzonderlijk geval van een coffeeshophouder die tegen een ingetrokken gedoogbeslissing moet kunnen procederen als er een grote kans is dat hem anders een gevangenisstraf wacht.

Conclusie staatsraad advocaat-generaal

De voorzitter van de Afdeling bestuursrechtspraak heeft in deze procedure eerder staatsraad advocaat-generaal Widdershoven verzocht om een conclusie te nemen over de vraag of een gedoogbeslissing bij de bestuursrechter kan worden aangevochten. Hij heeft op 16 januari 2019 een conclusie uitgebracht. Een conclusie van de staatsraad advocaat-generaal geeft voorlichting aan de Afdeling bestuursrechtspraak, maar bindt haar niet. In deze uitspraak is afgeweken van de conclusie van de staatsraad advocaat-generaal.

Lees hier de volledige uitspraak.