Succes in de aanpak van zorgfraude via de route ‘witwassen zonder gronddelict’
/Rechtbank Oost-Brabant 5 maart 2024, ECLI:NL:RBOBR:2024:802
De rechtbank heeft een man en vrouw uit Waalwijk beiden veroordeeld tot 20 maanden celstraf waarvan 5 maanden voorwaardelijk. Het stel onttrok een bedrag van ruim € 700.000,- aan hun bedrijf, welk geld afkomstig was van fraude met zorggelden.
Het echtpaar had samen een thuiszorgorganisatie. De man was financieel directeur, zijn vrouw fungeerde als algemeen directeur. De organisatie declareerde in 2018 en 2019 minstens 33.795 meer zorguren bij zorgverzekeraars dan op basis van de beschikbare personeelsuren van het bedrijf mogelijk was. Zo hebben zij in een periode van bijna drie jaar op grootschalige en structurele wijze zorg gedeclareerd bij zorgverzekeraars die niet is geleverd, oordeelt de rechtbank.
Voor die gedeclareerde uren ontving de zorgorganisatie een vergoeding van 1.677.818 euro. In de periode van maart 2018 tot en met februari 2021 onttrokken de verdachten vervolgens een bedrag van in totaal 708.069,70 euro aan het bedrijf. Met dat geld kochten ze verschillende panden.
In deze zaak is voor het tenlastegelegde witwassen uitgegaan van witwassen met een onbekend gronddelict. Het standpunt van de verdediging was dat eigenlijk sprake was van een niet afgerond onderzoek naar een bekend gronddelict, namelijk fraude met zorggeld afkomstig van zorgverzekeraars. De rechtbank is het hier niet mee eens: er is geen rechtsregel die bepaalt dat bij een concreet bekend gronddelict geen witwassen met een onbekend gronddelict ten laste mag worden gelegd. Uit het strafdossier volgt een gerechtvaardigd vermoeden dat de verdachten zorggeld hebben ontvangen dat geen legale herkomst had, omdat het was verkregen door oplichting van zorgverzekeraars. Hierdoor was sprake van een vermoeden van witwassen, zonder dat het Openbaar Ministerie is gehouden nader onderzoek te doen naar het vermoedelijke gronddelict. Het is aan de verdachten om een verklaring te geven voor de herkomst van het geld. Hen is gevraagd naar het geconstateerde capaciteitstekort van bijna 34.000 uur. Eén verdachte heeft een beroep gedaan op haar zwijgrecht. De ander heeft een rammelende verklaring gegeven die wordt weerlegd door de bewijsmiddelen.
Misbruik op grove wijze
De man en vrouw maakten op grove wijze misbruik van de regelgeving rondom het declareren van zorggelden. De zorgregelgeving is bewust ruim ingericht zodat degenen die zorg nodig hebben, laagdrempelig een financiële tegemoetkoming kunnen krijgen. De rechtbank vindt het zeer kwalijk dat de verdachten op deze manier omgingen met gemeenschapsgeld dat juist bedoeld is voor mensen die zorg nodig hebben.
Rolverdeling
De verdachten hadden ieder een eigen rol binnen de verweten gedragingen. De vrouw was de enige aandeelhouder en bestuurder van de zorgorganisatie. De panden die met het witgewassen geld zijn gekocht, stonden grotendeels op haar naam. Haar man had een actievere rol, zowel bij het declareren van niet verleende zorg als bij het onttrekken van geld uit het bedrijf om te investeren in de panden.
Hoewel de rollen van verdachten verschillend waren, vindt de rechtbank ze wel beiden even relevant voor het witwassen. Ze waren allebei op de hoogte van de onjuiste declaraties. De onttrokken geldbedragen kwamen bovendien op hun gezamenlijke bankrekeningen binnen. Om die reden wordt aan beide verdachten dezelfde straf opgelegd.
Lange celstraf, geen geldboete, wel verbeurdverklaring
Al met al legt de rechtbank een langere gevangenisstraf op dan de officier van justitie eiste. De celstraf is deels voorwaardelijk. De rechtbank vindt het van groot belang om de verdachten ervan te weerhouden dat zij opnieuw de fout ingaan, omdat zij doelbewust en op grove wijze misbruik maakten van de financiering in de zorg.
De rechtbank legt naast de gevangenisstraf geen geldboete op, zoals de officier van justitie ook had geëist. De rechtbank vindt een (lange) gevangenisstraf passender. De panden van verdachten waar geen hypotheek op rust en die uitsluitend met het witgewassen geld zijn gefinancierd, zijn door de rechtbank verbeurd verklaard.
Lees hier de volledige uitspraak.