Toezichthouders in de voedselindustrie ontdekken zelden voedselfraude met routine-inspecties, omdat deze niet gericht zijn op het ontdekken van fraude. Hierdoor blijft de verhulling van de fraude vaak in stand. Bij de fraudezaken die wel aan het licht komen, spelen toeval, informatie van externen en intensief onderzoek een doorslaggevende rol. Dit blijkt uit promotieonderzoek van Karen Gussow. Zij deed onderzoek naar het ontdekken van fraudezaken in de voedselindustrie. Het onderzoek is belangrijk, omdat de kans om ontdekt te worden een grote rol speelt bij het besluit van bedrijven om wel of niet te frauderen.

Voedselfraude

Voedselfraude is het zich opzettelijk bezighouden met illegale handelingen die gericht zijn op het behalen van economisch voordeel, waardoor wordt veroorzaakt of gefaciliteerd dat illegaal voedsel in de voedselketen wordt witgewassen of dat op frauduleuze wijze de waarde van voedsel wordt verhoogd” aldus Karen Gussow. “Lang niet alle ontdekte fraudezaken worden gepleegd door bedrijven uit de voedselindustrie die onder toezicht staan. Sommige fraudeurs proberen onder de radar van toezicht te blijven of doen meer denken aan georganiseerde criminaliteit.”

Informatiebronnen voor opsporing

Toezichthouders die belast zijn met het opsporen van voedselfraude baseren zich vaak op burgers en bedrijven die hun vermoedens van fraude melden en op uitwisseling van informatie tussen overheidsinstellingen. Ook diepgaande opsporingsmethoden, zoals het afluisteren van telefoons en het doorspitten van in beslag genomen bedrijfsadministraties, leveren informatie over potentiële fraudeurs. Verder proberen toezichthouders fraudeurs te herkennen en op te sporen door het analyseren en vergelijken van databestanden.

Strafrechtelijk onderzoek

Nadat een toezichthouder een mogelijke fraudeur op het spoor is gekomen, moet bewijs worden verzameld. De mate van moeite die in de ontdekking is gestoken en het belang van de zaak hangen samen met de prioriteit van een strafrechtelijk onderzoek. Wanneer door capaciteitsproblemen keuzes gemaakt moeten worden in het wel of niet onderzoeken van een zaak, krijgen zaken die gaan over ongeschikt of onveilig voedsel en hoge illegale winsten voorrang.

Meer opsporing

Wanneer bedrijven de pakkans als hoog ervaren, zullen ze minder geneigd zijn om te overtreden. Karen Gussow beveelt toezichthouders daarom aan om een mix van proactieve (zoals data-analyse en opsporingsmethoden) en reactieve (informatie vanuit externe meldingen) strategieën te gebruiken om voedselfraude te ontdekken. Het blijkt namelijk dat lang verborgen en en effectief verhulde voedselfraudezaken alleen ontdekt worden wanneer er meer moeite gestoken wordt in het detectieproces.

Lees verder: