De Nationale Politie heeft met verwerkingen van persoonsgegevens in het Schengen Informatiesysteem (SIS) op een aantal punten de wet overtreden. Allereerst was de kwaliteit van de signaleringen in het SIS niet op orde. Daardoor stond er onjuiste of niet complete informatie over mensen in het systeem. Ook bleven signaleringen soms te lang bewaard. De overtredingen kwamen aan het licht na Europees onderzoek waaraan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) deelnam.

Katja Mur, bestuurder AP: "Het SIS is een omvangrijk systeem, waarin veel informatie over mensen is opgeslagen. Vaak weten mensen zelf niet dat ze in het SIS staan. Zij zullen dan dus niet controleren of dat wel terecht is en of de informatie wel klopt. Dat legt een extra zware verantwoordelijkheid bij de gebruikers van het SIS. Want registratie kan grote impact hebben op mensen. Bijvoorbeeld een onterechte weigering aan de grens of een onnodige aanhouding."

De Nationale Politie nam in eerste instantie niet zelf maatregelen om de overtredingen in het SIS aan te pakken. De AP liet daarom aan de politie weten een last onder dwangsom te willen opleggen. Dat heeft de AP uiteindelijk niet hoeven doen, omdat de politie de overtredingen toen alsnog heeft beëindigd.

Gecoördineerde inspectie SIS

De AP heeft samen met de andere Europese privacytoezichthouders een gecoördineerde inspectie uitgevoerd. In Nederland is de Nationale Politie onderzocht, omdat die verantwoordelijk is voor de kwaliteit en de uitwisseling van deze gegevens.

Overtredingen SIS door politie

De AP concludeert dat de Nationale Politie de wet op een aantal punten heeft overtreden.

Slechte kwaliteit van de signaleringen

De kwaliteit van de signaleringen was niet op orde. De politie heeft namelijk onvoldoende gecontroleerd of signaleringen juist en compleet in het systeem werden aangeleverd. Zo ontbrak vaak de schriftelijke motivering van de officier van justitie voor het opnemen van een signalering. Ook heeft de AP vastgesteld dat iemand voor het verkeerde doel in het SIS geregistreerd stond. Verder was informatie over oudere signaleringen en de voorgeschiedenis hiervan niet terug te vinden.

Onvoldoende controle op signaleringen

De politie heeft onvoldoende gecontroleerd of het nodig was om signaleringen langer te bewaren. Signaleringen over personen mogen 1 jaar bewaard worden. En mogen alleen na een grondige individuele beoordeling 1 jaar langer worden bewaard. De Nationale Politie heeft de signaleringen zonder beoordeling langer bewaard.

Overtredingen SIS beëindigd

In 2022 heeft de Nationale Politie een plan opgesteld om de kwaliteit van de signaleringen te verbeteren en de controle op de signaleringen op orde te krijgen. De politie heeft deze maatregelen in 2023 uitgevoerd. De AP heeft dit nauwgezet gevolgd en beoordeeld. De AP concludeerde daarop dat de politie genoeg maatregelen heeft genomen en dat de overtredingen zijn beëindigd.

Grenzen en veiligheid onder de loep

De AP houdt scherp toezicht op het correct registreren, up-to-date houden en verwijderen van persoonsgegevens in grootschalige Europese informatiesystemen. Deze systemen zijn bedoeld om de buitengrenzen van het Schengengebied te bewaken en om politie en justitie te ondersteunen bij de uitvoering van hun taken.

Het toezicht op deze systemen wordt steeds belangrijker, omdat er binnenkort nieuwe informatiesystemen komen. Bovendien worden de nieuwe en bestaande systemen aan elkaar gekoppeld. Daarmee kan er nog meer en breder naar mensen worden gezocht.

Dit heeft als doel om de veiligheid te vergroten, maar het brengt tegelijkertijd extra privacyrisico’s met zich mee. Onjuist, te lang of onrechtmatig in zo’n systeem staan heeft dan extra grote gevolgen. De AP blijft daarom controleren of de instanties zorgvuldig werken met persoonsgegevens in de Europese informatiesystemen.

Bron: AP