Europarlementariërs hebben op 28 maart ingestemd met strengere regels om bestaande gaten in de bestrijding van witwassen, financiering van terrorisme en ontduiking van sancties in de EU te dichten.

Dinsdag hebben de leden van de Commissie economische en monetaire zaken en de Commissie burgerlijke vrijheden, justitie en binnenlandse zaken hun standpunt bepaald over drie wetgevingsvoorstellen betreffende de financieringsbepalingen van het EU-beleid ter bestrijding van het witwassen en de financiering van terrorisme (AML/CFT).

Het pakket bestaat uit:

EU-"single rulebook" - verordening - met bepalingen over het verrichten van due diligence op cliënten, transparantie van uiteindelijke begunstigden en het gebruik van anonieme instrumenten, zoals crypto-activa, en nieuwe entiteiten, zoals crowdfundingplatforms. De tekst bevat ook bepalingen over zogenaamde "gouden" paspoorten en visa. De tekst is aangenomen met 99 tegen 8 stemmen en 6 onthoudingen.
Zesde anti-witwasrichtlijn - met nationale bepalingen inzake toezicht en financiële inlichtingeneenheden, alsook inzake toegang voor de bevoegde autoriteiten tot noodzakelijke en betrouwbare informatie, zoals registers van uiteindelijke begunstigden en in vrije zones opgeslagen activa. De tekst is aangenomen met 107 stemmen voor, 5 tegen en 0 onthoudingen.
Verordening tot oprichting van de Europese anti-witwasautoriteit (AMLA) met toezichts- en onderzoeksbevoegdheden om de naleving van de AML/CFT-vereisten te waarborgen. De tekst is aangenomen met 102 stemmen voor, 11 tegen en 2 onthoudingen.

Preventie van witwassen en financiering van terrorisme

Volgens de aangenomen teksten zullen entiteiten, zoals banken, beheerders van activa en crypto-activa, vastgoedmakelaars en professionele voetbalclubs op hoog niveau, verplicht worden om de identiteit van hun klanten te verifiëren, wat zij bezitten en wie het bedrijf controleert. Zij zullen ook gedetailleerde soorten risico's van witwassen en financiering van terrorisme in hun activiteitensector moeten vaststellen en de relevante informatie moeten doorgeven aan een centraal register.

Om transacties in contanten en crypto-activa te beperken, willen de EP-leden een plafond instellen voor betalingen die kunnen worden aanvaard door personen die goederen of diensten leveren. Ze stellen limieten tot 7000 euro voor contante betalingen en 1000 euro voor overdrachten van crypto-activa, waarbij de klant niet kan worden geïdentificeerd. Gezien het duidelijke risico van misbruik door criminelen, willen de Europarlementariërs alle vormen van burgerschap door investeringen ("gouden paspoorten") verbieden en sterke AML-controles opleggen op verblijf door investeringen ("gouden visa").

Financiële inlichtingeneenheden

Elke lidstaat moet een financiële inlichtingeneenheid (FIU) oprichten om het witwassen van geld en de financiering van terrorisme te voorkomen, te melden en te bestrijden. De FIE's moeten onderling en met de bevoegde autoriteiten informatie uitwisselen en samenwerken met AMLA, Europol, Eurojust en het Europees Openbaar Ministerie.

Informatie over uiteindelijke begunstigden

Om witwasconstructies op te sporen en activa tijdig te bevriezen, moeten nationale FIE's en andere bevoegde autoriteiten toegang hebben tot informatie over uiteindelijke gerechtigden, bankrekeningen, grond of vastgoedregisters. Omdat bepaalde goederen aantrekkelijk zijn voor criminelen, willen de EP-leden ook dat lidstaten informatie verzamelen over de eigendom van goederen zoals jachten, vliegtuigen en auto's van meer dan 200.000 euro of goederen die in vrije zones zijn opgeslagen.

De Europarlementariërs zijn overeengekomen dat onder economisch eigendom wordt verstaan het hebben van 15% plus één aandeel, of stemrecht, of een ander direct of indirect eigendomsbelang, of 5% plus één aandeel in de winningsindustrie of een bedrijf met een hoger risico op witwassen of financiering van terrorisme.

Registers van uiteindelijke begunstigden

De in de nationale centrale registers bewaarde informatie over uiteindelijke begunstigden moet digitaal beschikbaar zijn, in een officiële EU-taal plus Engels, en actuele en historische informatie voor een bepaalde periode bevatten. De met het centrale register belaste entiteit zal het recht hebben vennootschappen en rechtspersonen alle informatie te vragen die nodig is om hun uiteindelijke begunstigden te identificeren en te verifiëren.

Deze informatie moet actueel zijn en beschikbaar voor FIE's, AMLA, bevoegde autoriteiten, zelfregulerende instanties en verplichte entiteiten. Het niet verstrekken van nauwkeurige en adequate gegevens aan de registers zal worden bestraft. De met de centrale registers belaste entiteiten moeten gebruik kunnen maken van adequate technologie om verificaties uit te voeren.

Toegang tot informatie

Naar aanleiding van het laatste arrest van het Hof van Justitie hebben de leden van het Europees Parlement besloten dat personen met een legitiem belang, zoals journalisten, verslaggevers, andere media, maatschappelijke organisaties en instellingen voor hoger onderwijs, toegang moeten kunnen krijgen tot het register, met inbegrip van de gekoppelde centrale registers. Hun toegangsrecht zal ten minste tweeënhalf jaar geldig zijn. De lidstaten zullen de toegang automatisch verlengen, maar ook intrekken of opschorten als er misbruik van wordt gemaakt.

Het legitieme belang moet gelden zonder discriminatie op grond van nationaliteit, land van verblijf of vestiging.

AMLA moet zorgen voor consistente handhaving

De nieuwe AMLA zou risico's en bedreigingen binnen en buiten de EU monitoren en rechtstreeks toezicht houden op specifieke kredietinstellingen en financiële instellingen, waarbij zij worden ingedeeld op basis van hun risiconiveau. In eerste instantie zou de AMLA worden belast met het toezicht op 40 entiteiten met het hoogste restrisicoprofiel die in ten minste twee lidstaten aanwezig zijn. Uit elke lidstaat wordt ten minste één entiteit gekozen.

Om zijn taken te vervullen zou AMLA bedrijven en personen kunnen verplichten documenten en andere informatie te overhandigen, met toestemming van de rechter bezoeken ter plaatse kunnen afleggen en sancties kunnen opleggen van 500 000 tot 2 miljoen euro, of 0,5 tot 1% van de jaaromzet, voor materiële inbreuken - en tot 10% van de totale jaaromzet van de verplichte entiteit in het voorgaande boekjaar.

In hun standpunt over het wetsontwerp willen de EP-leden de bevoegdheid van het agentschap uitbreiden tot het opstellen van lijsten van niet-EU-landen met een hoog risico. Europarlementariërs willen AMLA ook de bevoegdheid geven om te bemiddelen tussen nationale financiële toezichthouders en geschillen te beslechten, toezicht te houden op en onderzoek te doen naar de nationale implementatie van het gemeenschappelijke AML-reglement, te zorgen voor sterker toezicht op de toezichthouders in de niet-financiële sector en klachten van klokkenluiders te ontvangen.

Over de zetel van het agentschap zal worden beslist tijdens de onderhandelingen tussen het Parlement en de Raad.

Volgende stappen

Het Europees Parlement zal klaar zijn om de onderhandelingen over het AML/CFT-pakket te beginnen na een bevestiging tijdens een plenaire zitting in april.