De vernieuwde dual use-verordening versterkt de controles op de uitvoer van opkomende technologieën die zowel voor militaire als civiele doeleinden kunnen worden gebruikt. Het gaat onder meer om technologie voor cybertoezicht. Daarnaast introduceert de verordening een nieuw mechanisme om de samenwerking tussen EU-lidstaten op het gebied van de handhaving van uitvoercontroles te verbeteren.

Achtergrond

Op grond van internationale verplichtingen – waaronder Resolutie 1540 (2004) van de VN-Veiligheidsraad - moeten de EU-lidstaten op nationaal niveau over maatregelen beschikken om de verspreiding van nucleaire, chemische of biologische wapens en de verspreiding van middelen om die wapens over te brengen (ballistische raketten, kruisraketten, onbemande vliegtuigen) te voorkomen. De EU-lidstaten moeten onder meer uitvoercontroles instellen op producten die zich voor tweeërlei gebruik lenen (zogeheten dual use-goederen). Bij producten voor tweeërlei gebruik gaat het om materiaal, uitrusting en technologie die zowel gebruikt kan worden voor civiele als militaire doeleinden.

Om de internationale verplichtingen na te komen heeft de Europese Unie in 2009 verordening 428/2009 vastgesteld met betrekking tot dual-use goederen. In die EU-verordening is een regeling opgenomen voor de controle op de uitvoer van, de tussenhandel in, de technische bijstand voor en de doorvoer van dual-use goederen. In veel gevallen moet voor de uitvoer van dual-use goederen een vergunning worden aangevraagd. Verordening 428/2009 blijft van toepassing op vergunningaanvragen die voor 9 september 2021 zijn ingediend. De nieuwe EU-verordening – verordening 2021/821 – is van toepassing op vergunningaanvragen die na 9 september 2021 zijn ingediend ( artikel 31 ).

Belangrijke elementen van de nieuwe dual use verordening

Verordening 2021/821 bevat een aantal nieuwe elementen ten opzichte van de vorige verordening. Het gaat onder meer om het volgende:

Om mensenrechtenschendingen en veiligheidsdreigingen door mogelijk misbruik van technologie voor cybertoezicht te voorkomen, bevat de nieuwe verordening bepalingen die deze technologie in bepaalde omstandigheden aan uitvoercontroles onderwerpen ( artikel 5 );
Ook introduceert de verordening een nieuw mechanisme om de samenwerking tussen lidstaten op het gebied van de handhaving van controles te versterken ( artikel 25, lid 2 );
Er zijn tevens nieuwe rapportageregels opgenomen die moeten zorgen voor meer transparantie over de handel in dual-use goederen ( artikel 26, lid 3 ).