Non-paper over versterken naleving sancties

Nederland is in Brussel toonzettend in het agenderen van de noodzaak tot het versterken van de naleving van sancties en het verbeteren van een gelijk speelveld voor bedrijven. Om dit verder te concretiseren is een aantal ambitieuze ideeën vervat in een concept non-paper ‘Strengthening European cooperation to reinforce national efforts on the implementation and enforcement of EU restrictive measures’. Hiermee wil het kabinet een coalitie vormen met andere lidstaten om deze ideeën verder te brengen. Het is hierbij belangrijk te vermelden dat deze ideeën passen binnen de huidige bevoegdheidsverdeling tussen lidstaten en de Unie waarin de handhaving van sanctiemaatregelen een bevoegdheid is van de individuele lidstaten.

De ideeën in de paper zien onder andere op:

• Betere ondersteuning vanuit de EU voor het bedrijfsleven, waaronder het MKB (bijvoorbeeld het instellen van een helpdesk en sanctietool – een (digitaal) instrument waarmee bedrijven gemakkelijk informatie kunnen krijgen over geldende sancties);

• Versimpelen van de regelgeving door harmonisatie en verduidelijking van bepalingen uit sanctieverordeningen;

• Verhogen van nalevingsniveau in de lidstaten door collegiale toetsing (peer-reviews) tussen lidstaten waarbij zij elkaar scherp houden, zoals op andere EU beleidsterreinen (bijvoorbeeld interne markt en JBZ) gebruikelijk is, en goede ervaringen (best practices) uitwisselen.

• Aanpak omzeiling versterken door de analysecapaciteit bij de Europese Commissie te vergroten en zo omzeilingrisico’s beter in kaart brengen.

Hieronder een uitgebreidere samenvatting van de voorstellen uit de non-paper

Nationale Naleving

1. Effectieve coördinatie: Opzetten van een rijksbrede nalevingsstructuur onder leiding van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ).

2. Initiatieven om naleving te verbeteren:

   • Organiseren van een sanctieconferentie met nationale en internationale partners.

   • Werkbezoeken met publieke en private nationale partners.

   • Versterken van het Samenwerkingsplatform sanctienaleving.

   • Operationaliseren van het Centraal Meldpunt Sanctienaleving.

Europese Naleving

1. Harmonisatie van regels: Bestaande juridische teksten vereenvoudigen en standaardiseren om naleving te vergemakkelijken.

2. Risicoanalyse: Ontwikkelen van een EU-brede risicoanalyse voor sanctieomzeiling.

3. Data-analyse en feedback:

   • Verbeteren van het Sanctions Information Exchange Repository (SIER).

   • Het delen van actiegerichte feedback met lidstaten op basis van gerapporteerde gegevens.

4. Middelen voor naleving: Ondersteuning van lidstaten bij de handhaving door middelen beschikbaar te stellen via EU-fondsen.

Samenwerking en Standaarden

1. Peer Reviews: Opzetten van een systeem voor lidstaten om elkaars nalevingssystemen te beoordelen.

2. Minimumstandaarden: Vaststellen van basisregels voor sanctie-implementatie en -handhaving in alle lidstaten.

3. Ondersteuning private sector:

   • Oprichten van een helpdesk en interactieve tools voor het bedrijfsleven.

   • Publiceren van FAQ's en verbeterde richtlijnen.

Specifieke Voorstellen

1. Compliance Rules: Opstellen van basiscomplianceregels voor risicovolle grote bedrijven.

2. Preventieve maatregelen: Ontwikkelen van een horizontaal regelgevingskader om sanctieschendingen te voorkomen, inclusief due diligence-vereisten.

Deze aanbevelingen zijn gericht op het versterken van zowel nationale als Europese naleving door betere coördinatie, harmonisatie, en ondersteuning van relevante actoren.