OESO Anti-Corruptie Aanbeveling

Op 26 november 2021 heeft de OESO een nieuwe aanbeveling aangenomen die de wereldwijde handhaving van omkoping van buitenlandse ambtenaren in het internationale zakenleven aanzienlijk kan verbeteren, de Recommendation of the Council for Further Combating Bribery of Foreign Public Officials in International Business Transactions. Hoewel niet juridisch bindend, zal de OESO Working Group on Bribery voortaan, in het kader van haar evaluatie van het OESO-Verdrag tegen omkoping, per land nagaan hoe de verschillende leden de nieuwe Aanbeveling ten uitvoer leggen.

Wat is er nieuw?

Allereerst  is een volledig nieuw hoofdstuk gewijd aan de "vraagzijde" van corruptie: de overheidsambtenaar die steekpenningen vraagt (of aanvaardt). Dit is een quasi-revolutie voor de OESO en haar Working Group on Bribery, gezien het feit dat het OESO-verdrag in het verleden uitsluitend gericht was op de aanbodzijde van corruptie. In 2018 publiceerde de OESO een studie die aantoonde dat overheidsambtenaren die steekpenningen ontvingen vijf keer minder kans hadden om te worden bestraft dan de aanbieder van het smeergeld.

Ten tweede, een nieuwe sectie over "non-trial resolution" (schikkingsprocedures, zoals DPA's), die de eerste internationale richtsnoeren biedt voor het oplossen van een buitenlandse omkopingskwestie op basis van een onderhandelde overeenkomst tussen een vervolgende autoriteit en een individu of een rechtspersoon. De verwachting is dat deze nieuwe principes ertoe zullen leiden dat meer landen DPA-achtige mechanismen zullen instellen en dat het aantal wereldwijde schikkingen zal toenemen. Bedrijven worden mogelijk zwaarder gesanctioneerd, maar kunnen er dan wel van op aan dat de zaak definitief is afgedaan.  

Ten derde, nieuwe bepalingen over de bescherming van klokkenluiders en over de wijze waarop compliance kan worden gestimuleerd. De OESO beveelt met name aan dat landen overwegen om bedrijven met doeltreffende interne controles en nalevingsprogramma's de nodige erkenning te geven “in their (governments) decisions to grant public advantages, including public subsidies, licenses, public procurement contracts, contracts funded by official development assistance and officially supported export credits.”

Ten vierde, uitgebreide richtsnoeren voor internationale samenwerking en de behandeling van zaken die onder verschillende jurisdicties vallen. Dit betekent onder andere aanmoediging tot "directe coördinatie bij gelijktijdige of parallelle onderzoeken en vervolgingen" en "de nodige aandacht" voor het risico dat dezelfde persoon in verschillende jurisdicties wordt vervolgd voor dezelfde gedraging.

Tot slot is de bestaande OESO-leidraad Good Practice Guidance on internal controls, ethics, and compliance herzien op basis van de ervaringen die in de afgelopen tien jaar zijn opgedaan. Deze nieuwe internationale norm zal een nuttig referentiepunt zijn voor bedrijven die worstelen met verschillende richtlijnen van meerdere handhavingsinstanties.

Volgende stap

De veranderingen in de herziene aanbeveling zijn niet cosmetisch, maar ingrijpend en blijvend en kunnen leiden tot een drastische verandering in het handhavingsklimaat. Het valt nog te bezien hoe snel dit gevolgen zal hebben voor de coördinatie van onderzoeken en vervolgingen en hoe het OESO-landen-monitoringmechanisme zich aan deze nieuwe eisen zal aanpassen.