Onderzoek meldingsbereidheid van makelaars
/Deze week werd een rapport gepubliceerd over de uitvoering van de poortwachtersfunctie van de vastgoedmakelaardij. In opdracht van de regiopolitie Oost-Nederland onderzocht het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) de meldingsbereidheid in deze sector. De vastgoedmakelaar is in de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft) aangemerkt als meldingsplichtige instelling. Makelaars dienen daardoor ongebruikelijke transacties aan de FIU-Nederland te melden. Het was dan ook vanzelfsprekend dat FIU-Nederland een bijdrage aan het onderzoek heeft geleverd.
De bevindingen zijn interessant. Om er een paar te noemen: makelaars vinden dat de poortwachtersfunctie bij eigendomsverandering van vastgoed vooral bij de notaris dient te liggen. De notaris heeft meer zicht op de bij de koop gemoeide financiën en is onpartijdig. De makelaar is dat niet en vindt het soms moeilijk om indringende vragen aan hun klant te stellen. De makelaar is ook bang dat in dat geval een klant naar een concurrent gaat, die minder moeilijk doet. Makelaars zien het nut van melden van ongebruikelijke transacties ook niet ‘omdat ze er nooit iets van terug horen’. Het gevoel van urgentie ontbreekt.
Omdat circa twintig makelaardijen aan het onderzoek hebben bijgedragen, kunnen de uitkomsten formeel niet als representatief voor de sector beoordeeld worden. Toch zijn de bevindingen van belang en geven richting aan de noodzakelijke vervolgstappen. Het mag algemeen bekend zijn dat de sector gevoelig is misbruikt te worden voor fraude en witwassen, delicten die een eerlijke en stabiele samenleving ondermijnen. En daar wil de sector zich tegen wapenen. In het bericht van de politie Oost-Nederland zegt Onno Hoes, voorzitter Nederlandse Vereniging van Makelaars (NVM): “Ook wij willen niet betrokken raken bij malafide praktijken en daarom melden we ongebruikelijke transacties - of het vermoeden van witwassen - bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland). Die meldingen zijn essentieel in de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Dit onderzoek bevestigt dit weer eens.” Daarbij geeft hij aan dat binnen de vastgoedketen gewerkt wordt aan een sluitende digitale documentenstroom waarbij vooraan in de keten de WWFT verplichtingen al ingebed zijn.
De vervolgstap op het onderzoek van CCV is het starten van een project door de politie en andere publieke organisaties samen met de vastgoedbranche om de vastgestelde verbeterpunten aan te pakken.
Op de website van de FIU-Nederland heeft de makelaardij en tussenpersonen in zaken van grote waarde een eigen pagina waarop wetgeving, leidraden van de toezichthouder, internationale expert-rapporten over criminaliteitsvormen, red flags en geanonimiseerde Nederlandse casuïstiek te vinden zijn. Daarnaast onderhoudt de FIU-Nederland contact met de brancheorganisaties in de vastgoedsector. De FIU-Nederland werkt momenteel aan een sterke vereenvoudiging voor het doen van een melding ongebruikelijke transacties.
Lees hier de uitkomsten van het rapport.
