Position paper AFM over uitvoering van en toezicht op sancties tegen Rusland

De AFM heeft een position paper uitgebracht dat diende als bijdrage aan het rondetafelgesprek met de Vaste commissie voor Buitenlandse Zaken op 21 juni 2022.

De AFM en de sanctiewet

De AFM houdt onder meer toezicht op de regels die gesteld zijn voor de bedrijfsvoering met betrekking tot de administratieve organisatie en de interne controle van beleggingsondernemingen en (beheerders van) beleggingsinstellingen, zoals beschreven in de Sanctiewet 1977 (Sanctiewet) en Regeling toezicht Sanctiewet 1977. Dit houdt in dat de AFM niet rechtstreeks de materiële geboden en verboden uit de sancties controleert, maar wel de administratieve organisatie en de interne controle van de instellingen daaromtrent. Beleggingsondernemingen en (beheerders van) beleggingsinstellingen zijn onder andere verplicht (onverwijld) melding te maken bij de AFM indien zij constateren dat de identiteit van een relatie overeenkomt met een (rechts)persoon of entiteit, als bedoeld in de Sanctieregelgeving1.

Acties AFM

De AFM houdt doorlopend toezicht op de naleving van de Sanctiewet en stuurt jaarlijks een uitvraag aan beleggingsondernemingen en (beheerders van) beleggingsinstellingen om een beeld te krijgen van de risico's en getroffen beheersmaatregelen in de markt. Daar waar de AFM overtredingen constateert kan zij informeel of formeel handhavend optreden.

Naar aanleiding van het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en de door de Europese Unie opgelegde sancties heeft de AFM actie ondernomen. Op basis van de informatie uit de jaarlijkse uitvraag had de AFM, bij het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, direct een beeld van welke beleggingsondernemingen en (beheerders van) beleggingsinstellingen mogelijk een blootstelling aan Rusland hadden (bijvoorbeeld omdat cliënten of uiteindelijk belanghebbenden in Rusland woonachtig/gevestigd zijn). De AFM heeft aan deze specifieke groep instellingen op 1 maart 2022 een brief verstuurd om hen expliciet te wijzen op de verplichtingen uit hoofde van de Sanctiewet.

De AFM beantwoordt doorlopend vragen van consumenten, instellingen of de media, en behandelt de van instellingen ontvangen meldingen. Waar nodig vraagt de AFM bij de Europese Commissie om meer richtsnoeren over de interpretatie van de sancties die de Europese Unie oplegt, en deelt deze richtsnoeren met de markt. De AFM heeft een nauwe samenwerking met haar ketenpartners, nationaal en internationaal. DNB stuurt in samenwerking met de AFM via een nieuwsbericht regelmatig updates aan de sector over veranderingen in bestaande sanctieregimes (de 'DNB & AFM Sanctie Alert').

De AFM is eind april gestart met een thematisch onderzoek naar de naleving van de Sanctiewet bij beleggingsondernemingen en (beheerders van) beleggingsinstellingen. Vanwege de vertrouwelijkheid en de lopende onderzoeken kan de AFM op dit moment nog geen informatie delen over de uitkomsten.

Instellingen die betrokken zijn bij het thematisch onderzoek krijgen hierover een individuele terugkoppeling.

De AFM verwacht in het derde kwartaal van 2022 een marktbrede terugkoppeling te geven over de inzichten die het thematisch onderzoek heeft opgeleverd.

Knelpunten

De AFM staat met het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Buitenlandse Zaken in contact over bestaande knelpunten, bijvoorbeeld ten aanzien van wet- en regelgeving. De AFM legt onder meer formele handhavingsmaatregelen op aan instelling die de Sanctiewet niet naleven. Op dit moment mag de AFM de formele maatregelen die op grond van de Sanctiewet zijn opgelegd niet publiceren. Van openbaarmaking kan een waarschuwend effect uitgaan richting de markt. De AFM heeft in haar wetgevingsbrief 2022 van 28 maart 2022 de Minister van Financiën verzocht om een verplicht openbaarmakingsregime voor maatregelen in de Sanctiewet vast te leggen.