Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 30 maart 2017, ECLI:NL:GHARL:2017:2700

Verdachte heeft zich samen met twee Medeverdachten schuldig gemaakt aan oplichting. Zij hebben een groot aantal ondernemers opgelicht door hen een brief met acceptgirokaart te sturen waarin de indruk werd gewekt dat het ging om de betaling van de jaarlijkse bijdrage voor de Kamer van Koophandel. Zoals ook door de rechtbank is overwogen gebeurde dit op een doortrapte wijze. Zij hebben door de opmaak, het kleurgebruik, de tekstvlakverdeling en het tijdstip van verzending ten onrechte bij ondernemers de indruk gewekt dat de betreffende brief afkomstig was van de Kamer van Koophandel.

In totaal zijn er ongeveer 385.000 brieven verstuurd. Van de aangeschreven ondernemers hebben in totaal 530 ondernemers het bedrag van €149 op het in de brief vermelde rekeningnummer van het naam bedrijf overgemaakt, zijnde in totaal een bedrag van circa €79.000. Van de aangeschreven ondernemers hebben er voorts 1255 een bedrag van €149 overgemaakt op het rekeningnummer van de Kamer van Koophandel zelf. Hiermee is een bedrag van €186.995 gemoeid. Derhalve zijn 1785 ondernemers bewogen om een bedrag €149 betalen. Het benadelingsbedrag ligt om en nabij de €265.000.

Verdachte en zijn Medeverdachten hadden echter de bedoeling om 1.4 miljoen brieven met facturen aan ondernemers in Nederland te sturen. De opdracht tot het verzenden van een tweede partij was al gegeven aan het door hen benaderde distributiebedrijf. Dat een en ander niet zover is gekomen is te danken aan de media-aandacht en een snel en daadkrachtig optreden van de Kamer van Koophandel zelf.

Daarnaast hebben Verdachte en zijn mededaders een inbreuk gemaakt op het Auteursrecht van de Kamer van Koophandel door het woordmerk van de Kamer van Koophandel, te weten 'KvK', in de betreffende werken op te nemen. De bescherming van het auteursrecht heeft tot doel een zeker vertrouwen te waarborgen dat hetgeen aangeboden wordt, ook daadwerkelijk afkomstig is van degene die er op vermeld staat. Verdachte en zijn mededaders hebben dit vertrouwen geschonden.

Bewijsoverweging feiten 1 subsidiair onder A en 2 subsidiair

Verdachte heeft samen met Medeverdachte 1 de BVBA naam bedrijf opgericht, afgekort naam bedrijf. Verdachte hield daarvan het overgrote deel van de aandelen. Medeverdachte 1 was aanvankelijk zaakvoerder van die vennootschap, totdat die positie werd overgenomen door Medeverdachte 2. Vanaf dat moment hebben Medeverdachte 1, Verdachte en Medeverdachte 2 intensief met elkaar samengewerkt. Het plan van Verdachte en zijn Medeverdachten was om 1,4 miljoen brieven met acceptgiro naar bedrijven in Nederland te verzenden. In verband met financiële problemen zijn er vooreerst 700.000 brieven gedrukt, waarvan er ongeveer 385.000 daadwerkelijk zijn verzonden in december 2008 met het opschrift “Bijdrage KvKhandelsregister.nl 2009". De brieven bevatten de volgende zinsneden:

- “Let op A.U.B.! Ons nieuwe bankreknr. is: nummer,

- Momenteel staat u met uw bedrijfsgegevens in het KvKhandelsregister geregistreerd,

- Wegens automatisering bieden wij u een nieuwe toegangscode aan (…),

- Vanaf heden zijn de kosten (…),

- Nieuw Op onze website zijn de volgende functies beschikbaar (…),

- Uw bijdrage voor het jaar 2009

Bijdrage 2009 125,21

BTW 19% 23,79

Totaal bedrag 149,00."

Aldus werd de indruk gewekt dat de brief een factuur van de Kamer van Koophandel betreft. De brieven vertonen veel gelijkenis met de facturen die jaarlijks, aan het begin van het jaar, door de Kamer van Koophandel worden verzonden voor de bijdrage over het lopende jaar.

Regelmatig hadden de Verdachten contact met elkaar, waarbij ook de gelijkenis van de te verzenden brieven met facturen van de Kamer van Koophandel ter sprake is gekomen. Medeverdachte 2 heeft contacten gelegd met drukkers en banken. Voor het project werden bankrekeningen geopend waarvan Medeverdachte 2 en Verdachte gemachtigden waren. Medeverdachte 1 bleef, ook nadat hij geen zaakvoerder meer was, onverminderd bij dit project betrokken. Weliswaar doet hij het voorkomen dat hij alleen nog op de achtergrond adviseerde en dat hij nog gewaarschuwd heeft voor mogelijke verwarring, maar het hof hecht aan die verklaring geen waarde. Zo blijkt uit de verklaring van Verdachte dat de drie Verdachten gezamenlijk hebben bepaald welk logo op de brieven zou komen en dat op de brief met acceptgiro zou worden vermeld “KvKhandelsregister.nl 2009”. Daarnaast blijkt ook uit de naam van de door Medeverdachte 1 en Verdachte opgerichte BVBA dat het vanaf de oprichting al de bedoeling was om verwarring met de Kamer van Koophandel te veroorzaken. Medeverdachte 1 heeft samen met naam een postverzendbedrijf benaderd om afspraken te maken over verzending van de brieven. Tevens hebben Verdachte en Medeverdachte 2 een bedrijf bezocht om afspraken te maken over het printen van de gegevens op de brieven.

Er is sprake geweest van een bewuste en nauwe samenwerking tussen die drie Verdachten die gericht was op de uitvoering van strafbare feiten. Alle drie hebben zij daaraan een wezenlijke bijdrage geleverd die van voldoende gewicht is om van medeplegen te kunnen spreken. Zij hebben de bewezen verklaarde feiten tezamen en in vereniging met elkaar gepleegd.

Bewijsoverweging feit 2

Onder feit 2 wordt Verdachte en zijn Medeverdachten verweten een inbreuk op het auteursrecht van de Kamer van Koophandel te hebben gemaakt door zonder toestemming van de Kamer van Koophandel Nederland werken te verspreiden, te weten brieven betreffende een 'bijdrage KvKhandelsregister.nl 2009' en/of facturen en/of aanbiedingen, waarin het beeldmerk en/of het woordmerk van de Kamer van Koophandel Nederland is vervat.

De verdediging bestrijdt dat in deze werken het beeldmerk en/of het woordmerk van de Kamer van Koophandel is vervat en stelt hiertoe dat het om een op de Kamer van Koophandel gelijkend beeldmerk en/of woordmerk gaat.

Met betrekking tot het beeldmerk wordt het volgende overwogen.

In het merkenregister is het beeldmerk van de Kamer van Koophandel gedeponeerd (D-AH001.047, p. 200153). Het beeldmerk van de Kamer van Koophandel bezit een zodanig eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel van de maker, dat de Kamer van Koophandel daarop het auteursrecht, een uitsluitend recht, bezit. Dit beeldmerk is echter niet gebruikt/opgenomen in de betreffende werken die door Verdachte en zijn Medeverdachten zijn verspreid. Uit het dossier en het verhandelde ter terechtzitting blijkt dat het verwijt dat Verdachte en zijn Medeverdachten gemaakt wordt er juist op ziet dat een op de Kamer van Koophandel gelijkend beeldmerk in de betreffende werken is opgenomen. Dat is als zodanig niet tenlastegelegd. Om die reden wordt Verdachte van dit onderdeel van de tenlastelegging vrijgesproken.

Met betrekking tot het woordmerk wordt het volgende overwogen.

In voornoemd merkenregister is door de Kamer van Koophandel ook een woordmerk gedeponeerd, te weten 'KvK' (D-AH001.047, p. 200151). Het woordmerk van de Kamer van Koophandel bezit een zodanig eigen oorspronkelijk karakter en persoonlijk stempel van de maker, dat de Kamer van Koophandel daarop het auteursrecht, een uitsluitend recht, bezit.

Anders dan ten aanzien van het beeldmerk is overwogen geldt dat in de betreffende werken die door Verdachte en zijn Medeverdachten verspreid zijn, dit woordmerk wel letterlijk is vervat. In die werken is namelijk telkens vermeld: bijdrage KvKhandelsregister.nl 2009. Aldus hebben Verdachte en zijn Medeverdachten een inbreuk gemaakt op het auteursrecht van de Kamer van Koophandel.