Op 1 januari 2023 treedt de Wet bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur in werking. Deze wet regelt onder meer een verplichte Verklaring omtrent het Gedrag voor kandidaat-bestuurders en een versterking van de informatiepositie van de commissaris van de Koning bij bestuurlijke problemen en integriteitskwesties.

Wat zal er veranderen?

Herziening bepalingen betreffende geheimhouding

De geheimhoudingsregeling in de Gemeentewet, Provinciewet en de Waterschapswet wordt vanaf 1 april 2023 aangepast. Er komt een apart hoofdstuk over geheimhouding, waardoor de bepalingen hierover niet langer verspreid in de wet staan.

Elektronische openbaarmaking van nevenfuncties en inkomsten hieruit

Decentrale politieke ambtsdragers moeten voortaan hun nevenfuncties en inkomsten hieruit ook elektronisch publiceren.

Verduidelijking en aanscherping bepalingen inzake belangenverstrengeling (stemonthouding en onverenigbare betrekkingen)

De regels over belangenverstrengeling zijn aangescherpt. Als een raadslid, statenlid of lid van het algemeen bestuur een persoonlijk belang heeft bij een bepaalde kwestie, moet hij voortaan niet alleen afzien van meestemmen, maar ook van meedoen aan de beraadslaging over die kwestie.

Extra bevoegdheid voor de commissaris van de Koning als rijksorgaan in geval van integriteitskwesties dan wel bestuurlijke problemen in gemeenten

De commissaris van de Koning had al de taak om te adviseren en te bemiddelen bij bestuurlijke problemen en integriteitskwesties in gemeenten. Voor zover noodzakelijk om die taak uit te oefenen, krijgt de commissaris toegang tot alle vergaderingen en documenten van het gemeentebestuur.

Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) als benoemingsvereiste voor bestuurders

Om wethouder, gedeputeerde of dagelijks bestuurder van een waterschap te worden, is voortaan een Verklaring Omtrent het Gedrag nodig. Zonder VOG kan een kandidaat niet benoemd worden.

Voorziening in de Kieswet op het gebied van lijstuitputting bij kleine gemeenten

Als raadsleden hun zetel niet innemen, bepaalt de Kieswet dat de volgende kandidaten op dezelfde lijst de zetel innemen. Nemen ook die de zetel niet in, dan kunnen bij gemeenteraden van minder dan 19 zetels de vrijgekomen plaatsen over de andere partijen worden verdeeld. De grens lag eerst bij minder dan 13 zetels.

Inwerkingtreding

De inwerkingtredingsdatum van 1 januari 2023 geldt voor alle onderdelen van de wet, met uitzondering van het onderdeel geheimhouding. De wijzigingen op het punt van geheimhouding treden in werking op 1 april 2023, om de decentrale overheden wat meer tijd te geven om hun werkprocessen hierop aan te passen.