Op 1 juli jl is door Minister Hoekstra van Financiën het wetsvoorstel verwijzingsportaal bankgegevens aan de Tweede Kamer aangeboden.

Dit wetsvoorstel strekt ertoe het proces van het verstrekken van bepaalde identificerende gegevens en andere gegevens door banken en andere betaaldienstverleners, alsmede het door bepaalde overheidsinstanties vorderen en opvragen van die identificerende gegevens bij die banken en andere betaaldienstverleners, te automatiseren en daarmee efficiënter te laten verlopen.

Hiertoe wordt de Wet op het financieel toezicht (Wft) gewijzigd door de afdeling Verwijzingsportaal bankgegevens op te nemen, die partijen die rekeningen aanbieden met een Nederlands IBAN identificatienummer verplicht om aan te sluiten op een verwijzingsportaal bankgegevens. Dit verwijzingsportaal bankgegevens is een technische koppeling die het voor aangesloten banken en betaaldienstverleners mogelijk maakt om geautomatiseerd te voldoen aan bepaalde vorderingen of verzoeken van overheidsinstanties.

Hiermee wordt ook de verplichting geïmplementeerd voor elke lidstaat van de Europese Unie om te voorzien in een centraal elektronisch systeem ter identificatie van cliënten van banken en andere betaaldienstverleners.

Verschillende overheidsinstanties, in het bijzonder die zich bezighouden met het aanpakken en bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering, alsmede de daaraan ten grondslag liggende delicten zoals corruptie en fiscale misdrijven waaronder belastingontduiking en –fraude, hebben daarvoor identificerende en andere gegevens nodig van cliënten van banken en andere betaaldienstverleners. Datzelfde geldt voor de Belastingdienst voor haar taken op het gebied van belastingheffing en –inning. Bij identificerende gegevens gaat het dan bijvoorbeeld om de naam, het registratienummer bij de Kamer van Koophandel, het adres en bij natuurlijke personen de geboortedatum. Bij andere gegevens gaat het hier om gegevens over de uiteindelijk belanghebbende en de openings- en sluitingsdatum van een rekening of kluis.

Momenteel gebeurt het vorderen of opvragen van de betreffende gegevens bij banken door overheidsinstanties veelal handmatig en op individuele basis. Dit heeft verschillende nadelen. Een belangrijk nadeel is dat de levering en verwerking van de gegevens vertraging kan oplopen, waardoor de gevraagde gegevens reeds kunnen zijn gewijzigd voordat de betreffende instantie ze ontvangt. Dit beperkt de genoemde instanties steeds meer bij de uitvoering van hun taken. Het betalingsverkeer verloopt namelijk steeds sneller, het is in toenemende mate digitaal en niet gebonden aan grenzen. Ook zijn er meer soorten diensten beschikbaar en is het eenvoudiger om producten van verschillende banken en andere betaaldienstverleners af te nemen en om gegevens snel (online) te wijzigen. Al deze ontwikkelingen, die in de toekomst nog zullen doorzetten, maken het moeilijker en in veel gevallen onmogelijk om geldstromen in kaart te brengen zonder actuele gegevens. Het is daarom voor een goede taakuitoefening essentieel dat de betreffende gegevens snel en volledig bij de genoemde overheidsinstanties bekend zijn. Ook is het nodig dat de gegevens digitaal worden aangeleverd, zodat ze direct verwerkt kunnen worden.

Het verwijzingsportaal bankgegevens is een technische voorziening die het mogelijk maakt om identificerende bankgegevens van natuurlijke personen en rechtspersonen, identificerende gegevens behorend bij financiële producten alsmede gegevens over de uiteindelijk belanghebbende en de begin- en einddatum van een rekening of kluis, bijna real-time te vorderen of op te vragen, op basis van de huidige bevoegdheden van opsporingsambtenaren, de FIU-Nederland en van de Belastingdienst. Het verwijzingsportaal bankgegevens maakt het voor banken en andere betaaldienstverleners die rekeningen aanbieden tevens mogelijk om deze gevraagde of gevorderde gegevens vervolgens geautomatiseerd te verstrekken. Het verwijzingsportaal bankgegevens is daarmee te kwalificeren als een koppeling: het zoekt, op aanvraag, gegevens op in administraties van aangesloten banken en betaaldienstverleners en is geen database. Het slaat de gegevens die het heeft opgezocht slechts kort op (enkele minuten) ten behoeve van de verwerking door de aangesloten overheidsinstanties. Daarna worden de gegevens vernietigd. Aangesloten overheidsinstanties kunnen een vordering of verzoek gelijktijdig aan meerdere of aan alle banken en betaaldienstverleners richten. Het verwijzingsportaal bankgegevens stuurt de gegevens, zo nodig gebundeld, aan de vragende overheidsinstantie. Dit gehele proces is binnen enkele minuten afgerond. De technische inrichting van het verwijzingsportaal bankgegevens zorgt er verder voor dat de gegevens die worden ontsloten van goede kwaliteit zijn en dat er minder gegevens worden ontsloten van personen waarop de vordering of het verzoek geen betrekking heeft.

Meer informatie: